Akademik Veri Yönetim Sistemi
Doğan M. (Yürütücü), Yıldırım H. İ., Cepdibi Sıbıç S.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2023
Bu çalışma, erken çocukluk döneminin gelişimdeki kritik rolüne odaklanarak okul öncesi çocuklarla yürütülmüştür. İşitme kaybı, genellikle bebeklik döneminde tanısı konulan ve çocuğun ilerleyen yıllarda biliş ve dil gibi birçok gelişim alanındaki performansını etkileyen bir yetersizlik türüdür. Dolayısıyla bu araştırmanın temel amacı, okul öncesi dönemde (48-72 ay) normal işiten (Nİ) ve işitme kayıplı (İK) çocukların yaratıcılık düzeyini ve yaratıcılığı etkileyen faktörleri karşılaştırmalı olarak belirlemektir. Nicel araştırma paradigmasıyla yürütülen çalışmaya 91 İK ve 109 Nİ olmak üzere toplam 200 çocuk katılmıştır. Gruplar (İK ve Nİ) genel bilişsel yetenekler açısından eşleştirilmiştir. Tüm İK çocuklar koklear implant kullanmaktadır. Veriler Katılımcı Bilgi Formu, Raven'in Renkli Progresif Matrisler Testi, Bütünleşik Yaratıcılık Testi-Okul Öncesi, Dinlediğini Anlama Testi, Erken Çocukluk Yaratıcılık Ölçeği ve Pragmatik Dil Becerileri Envanteri kullanılarak toplanmıştır. Analizler sonucunda, İK çocuklar ve Nİ çocuklar arasında genel yaratıcılık ve sözel yaratıcılık açısından işiten çocuk grubu lehine anlamlı bir fark olduğu, çizim yaratıcılığı puanlarında gruplar arasında anlamlı bir fark olmadığı görülmüştür. Pragmatik dil becerileri açısından karşılaştırıldığında İK çocukların puanlarının işiten akranlarından daha düşük olduğu görülmüştür. İşitme kayıplı çocuk grubundaki korelasyon analizi; genel yaratıcılık, sözel yaratıcılık, çizim yaratıcılığı, yaş, implant kullanım süresi ve pragmatik dil becerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya çıkarmıştır. İK çocuk grubunda yapılan regresyon analizi sonucunda; toplam ve sözel yaratıcılığı yaş, bilişsel düzey ve pragmatik dil puanlarının anlamlı yordadığı, çizim yaratıcılık puanlarında ise yaş ve bilişsel düzeyin yordayıcılığına pragmatik dilin eşlik etmediği görülmüştür. Alanyazınla büyük oranda örtüşen bu araştırmanın en önemli çıkarımı yaratıcılık dinamiklerinin İK ve Nİ çocuklarda farklı işlediği ve İK çocuklarda dil-bağlantılı erken müdahalenin yaratıcılığın dışavurumu yönünden kritik olduğudur.
Anahtar Sözcükler: İşitme kaybı olan çocuklar, koklear implant, yaratıcılık, erken çocukluk dönemi, pragmatik dil becerileri