Akademik Veri Yönetim Sistemi
Dursun Ö. Ö. (Yürütücü), Basit O.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2025 - 2026
Bu araştırma, okul öncesi dönem çocukları için üretken yapay zekâ destekli mahremiyet eğitiminin
etkililiğini değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Dijitalleşmenin artmasıyla birlikte, çocukların hem çevrimiçi
hem de fiziksel ortamlarda mahremiyet ihlallerine maruz kalma riski yükselmekte ve bu durum bireylerin
bilinçli yetiştirilmesini zorunlu kılmaktadır. Mahremiyet eğitimi, çocukların kişisel sınırlarını tanımalarına,
bedensel farkındalık geliştirmelerine ve güvenli sosyal ilişkiler kurabilmelerine katkı sağlamaktadır.
Çocuklara yönelik mahremiyet eğitiminin gerekliliği, farklı eğitim kademelerinde gerçekleştirilen
araştırmalarla ortaya konmuştur. Örneğin, okul müdürleriyle yapılan bir çalışmada, katılımcıların büyük
çoğunluğunun, okullarda mahremiyet eğitimi verilmesini gerekli gördüğü belirlenmiştir (Koçoğlu & Avcı,
2021). Benzer şekilde, ebeveynlerle gerçekleştirilen bir araştırmada, tüm katılımcılar mahremiyet
eğitiminin zorunlu olduğunu ifade etmiştir (Çakır, 2015). Özellikle erken yaşlarda kazandırılması gereken
bu eğitimin, okul öncesi öğretmenleri tarafından da farklı gerekçelerle önemli bulunduğu
vurgulanmaktadır (Çalışkan, 2019). Ancak, literatürde okul öncesi dönemde mahremiyet eğitimi
konusunda öğretmenler ve ebeveynler için yeterli eğitim materyallerinin bulunmadığı da görülmektedir.
Bu eksikliğin giderilmesi amacıyla, araştırmada üretken yapay zekâ desteğiyle geliştirilecek dijital
hikâyeler ve çoklu ortam materyalleri temel eğitim araçları olarak kullanılacaktır. Çalışma, Tasarım
Tabanlı Araştırma (Design-Based Research) yöntemi çerçevesinde yürütülecektir. Bu kapsamda,
öncelikle ilgili literatür taranarak üretken yapay zekâ (ChatGPT) eğitilecek ve mahremiyet eğitimi için
hikâye tabanlı dijital materyaller oluşturulacaktır. Geliştirilen materyaller, okul öncesi eğitim veren
öğretmenler ve ebeveynlere pilot olarak uygulanacaktır. Pilot uygulama sürecinde, çocuklarla ilgili
gözlemler, ebeveyn ve öğretmen görüşmeleri, kontrol listeleri ve araştırmacı günlükleri aracılığıyla veriler
toplanacaktır. Elde edilen veriler doğrultusunda materyaller iyileştirilerek daha geniş bir uygulama
alanında tekrar değerlendirilecektir.
Araştırma sonucunda, üretken yapay zekâ destekli eğitim materyallerinin çocukların mahremiyet bilinci
üzerindeki etkileri kapsamlı bir şekilde incelenecek ve çocukların mahremiyet kavramını anlama
süreçlerine sağladığı katkılar analiz edilecektir. Elde edilen bulguların, yapay zekâ destekli eğitim
araçlarının öğrenme sürecine etkisini ve pedagojik avantajlarını ortaya koyması beklenmektedir. Ayrıca,
ebeveynlerin ve öğretmenlerin mahremiyet eğitimi konusundaki farkındalıklarının artırılması, çocukların
güvenli sınırlar oluşturma becerilerinin desteklenmesi ve yapay zekâ destekli eğitsel araçların okul
öncesi eğitime entegrasyonuna yönelik bilimsel verilerin ortaya konulması hedeflenmektedir. Çalışmanın,
okul öncesi eğitimde yapay zekâ destekli eğitim uygulamalarına yönelik yenilikçi bir uygulama önerisi
sunmasının yanı sıra, eğitimciler ve ebeveynler için rehber niteliğinde bulgular sağlaması
öngörülmektedir.