Akademik Veri Yönetim Sistemi
Evren A. E. (Yürütücü), Yurttaş L., Osmaniye D., Tutuş B., Kaya A. Z., Başbuğ S. K.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2025 - 2027
Benzotiyazol ve tiyazol halka sistemleri, hem birçok ilaç molekülünün yapısında bulunmaları hem de çok sayıda çalışmada rapor edilen farklı biyolojik etki spektrumlarıyla ayrıcalıklı bir heterosiklik yapıdır. Antibakteriyel, antifungal, antiviral, antikanser gibi kemoterapötik etki profilleri, yani sitotoksik etki göstermelerinden ötürü de farmasötik kimyacılar için ilgi odağıdır. Bu sitotoksik etkinlikleri, antifungal aktivitede ergosterol biyosentezi blokajı ve antikanser aktivitede ise aromataz inhibisyonundan ileri gelmektedir. Her iki yolak da sitokrom enzim ailesinin üyesi olan enzimlerle ilişkilidir. Bu nedenle, yapı-etki ilişkileri göz önüne alınarak bu projede, moleküllerin tasarımında benzetmeci yaklaşım uygulanmış ve merkez karbon atomu azot atomuyla değiştirilerek iki farklı aril halkası (benzotiyazol ve tiyazol) ve açil zinciri bağlanmıştır. Bu açil zincirinin ucunda fenil türevleri konumlanmıştır. Sentez işlemlerinden sonra, bileşiklerin yapıları ve saflıkları, 1H-NMR, 13C-NMR ve HRMS spektroskopileri ile aydınlatılacaktır. Ardından farklı hücre hatları üzerinde etki testleri uygulanarak antikanser profilleri oluşturulacaktır. Aktif bulunan maddelerin apoptotik etkileri ve ilgili etki mekanizmaları (kaspaz-3, mitokondriyal membran depolarizasyonu) irdelenecek ve aromataz inhibisyon güçleri değerlendirilecektir. Bileşiklerden hedef protein üzerinde etkili olanların bağlanma şekli ile yapı-etki ilişkilerini aydınlatmak amacıyla in silico hesaplamalar (moleküler yerleştirme ve moleküler dinamik simülasyonu) kullanılacaktır. Proje sonucunda kanser hücresine seçici, apoptotik etkiye sahip ve yapı-etki ilişkisi tanımlanmış en az yeni bir bileşik ya da bileşik grubunun ortaya koyulacağı öngörülmektedir.