Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Doktora, 2023 - 2025
Anthemis L. cinsi Asteraceae familyasına ait olup Türkiye Florası’nda toplam 83 takson ile temsil edilmektedir. Bu taksonlardan 29’u Türkiye için endemik olan 53 türe aittir. Anthemis fumariifolia Boiss. (Syn: A. angusticonica Eig), türü Türkiye’nin genel olarak batı Karadeniz’den Doğu Akdeniz’e doğru uzanan orta bölümü ile Doğu Anadolu’nun iç kısımlarını kapsayan bölgede yayılış gösteren endemik bitkilerinden biridir.
Anthemis türlerinin çeşitli biyolojik aktiviteleri olduğu bilinmektedir ve Türk halk hekimliğinde hemoroit, öksürük, grip, astım, karın ağrısı, gastrointestinal rahatsızlıklar ve böbrek taşlarının tedavisinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Benzer şekilde Anthemis türleri üzerinde bilimsel çalışmalar kapsamında değişik farmakolojik etkileri olarak antikanser, antienflamatuar, antidiabetik, antitirozinaz, antimikrobiyal, antioksidan rapor edilmiştir.
Anthemis cinsine ait türler aynı zamanda bitki çayı olarak ve gıda aromalarının yanı sıra kozmetik ve ilaç endüstrisinde de kullanılmaktadır. Anthemis cinsi, esas itibariyle seskiterpen laktonlar taşıması dolayısıyla tanımlanmışlardır ve flavonoitlerce zengindirler. Anthemis cinsinin uçucu yağları ile ilgili olarak hem uçucu yağ bileşimiyle hem de değişik aktiviteleri üzerine birçok çalışma olmasına karşılık A. fumariifolia türü üzerinde hiçbir uçucu yağ çalışması ve uçucu yağa ait biyolojik aktivite çalışmaları bulunmamaktadır. Bu kapsamda A. fumariifolia topraküstü kısımlarından uçucu yağının ve farklı çözücülerle ekstrelerinin elde edilmesi ve bu yağın ve ekstrelerin kimyasal bileşiminin belirlenmesi çalışmaları gerçekleştirilecektir. Bununla birlikte uçucu yağın ve ekstrelerin değişik biyolojik aktivitelerinin araştırılması bu proje kapsamında ele alınacaktır. Ayrıca, uçucu yağın bileşiminde enantiomer bileşikler bulunması durumunda bu bileşiklerin enantiomer özelliklerinin belirlenmesi çalışmaları da gerçekleştirilecektir.
Anthemis cinsi üzerinde benzer araştırmalar yapılmış olmasına karşılık, proje kapsamında seçilen endemik Anthemis fumariifolia Boiss. bitkisi üzerinde tek bir yayın ile sadece metanollü ekstresinin toplam fenol ve flavonoit içeriği ile antioksidan ve antimikrobiyal aktivitelerine bakılmış olması bu türün üzerinde daha kapsamlı çalışmaların yapılmasının gerekliliğini ortaya koymaktadır. Ancak, bitkinin uçucu bileşenleri üzerinde bugüne kadar yapılmış hiçbir çalışma bulunmadığı gibi uçucu özellikte olmayan diğer fenolik yapıdaki bileşikler ile ilgili de kapsamlı bir çalışma da bulunmamaktadır. Bitkinin lipitleri ekstre edilerek yağ asit içeriği de belirlenecektir.
Bitkinin endemik olması araştırmalar kapsamında ortaya çıkacak bilimsel verilerin de özgün nitelikte olacak olması da önem taşımaktadır. Uçucu yağların yapısındaki enantiomer özellikteki bileşiklerin biyolojik aktivite açısından çok önemli farklılıklar gösterebiliyor olması o bileşiklerin farklı kullanım imkanını ortaya koymaktadır. Bu proje kapsamında da uçucu yağ içinde bulunan bileşiklerin enantiomerik özellikleri ve enantiomer oranlarının belirlenmesi çalışmaları da yapılacaktır. Ayrıca bitkinin mineral ve vitamin içerikleri de proje kapsamında belirlenecektir.