Sosyal Bilgiler Eğitimi Bakımından Akademik Ahlak: Sosyal Bilgiler Eğitimcilerinin Görüşleri


Pehlivan Yılmaz A., Deveci H. (Yürütücü)

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2022 - 2024

  • Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
  • Destek Programı: BAP Araştırma Projesi
  • Başlama Tarihi: Nisan 2022
  • Bitiş Tarihi: Mart 2024

Proje Özeti

Sosyal Bilgiler dersi kapsamında birey toplum içerisinde aktif, bilinçli, duyarlı ve etkin bir birey olarak yaşamada ihtiyaç duyacağı pek çok önemli konuyu öğrenmektedir. Bu konulardan biri de ahlak eğitimidir. Nitekim, Sosyal Bilgiler öğretim programlarında da bu ders kapsamında bireyin ahlaki bütünlüğüne katkı sağlamak ve uygun ahlaki kararlar alma ve bunları davranışlarında sergileme yeterliliğini kazandırmak amaçları yer almaktadır. Sosyal Bilgiler dersinde bireye kazandırılması amaçlanan adalet, bilimsellik, çalışkanlık, dürüstlük, saygı, sorumluluk, duyarlılık ve eşitlik değerlerinin de akademik ahlaka uygun davranışlar edinmede yardımcı olacağı söylenebilir. Akademik ahlak; tüm eğitim-öğretim ve araştırma kurumlarında ahlaka uygun davranış ve eylemlerde bulunmak ya da ahlaka uygun davranılmasını beklemek anlamında kullanılmaktadır. Değişen ve gelişen yeni toplum düzenine uyum sağlayabilmede ve ahlaki beceri ve değerlerin kazandırılmasında nitekim en önemli görev yine eğitim programları uygulayıcılarına düşmektedir. Çünkü, bireylere bu ahlaki değerlerin kazandırılması için önce öğretmenlerin bu ahlaki beceri ve değerlere sahip olması gerekmektedir. Bu bakımdan öğretmen eğitimi alan öğretmen adaylarının, öğretmen adaylarını yetiştiren akademisyenlerin ve hali hazırda öğretmenlik mesleğini yürüten öğretmenlerin akademik ahlak anlayışının bilinmesi önemli görülmektedir. Bu araştırma, ilköğretim ve yükseköğretim kademelerinde Sosyal Bilgiler dersinin öğretilmesinden sorumlu öğretmen ve akademisyenler ile bu eğitimi alan öğretmen adaylarının akademik ahlak kavramını nasıl anladıkları ve nasıl tanımladıklarının anlaşılması amaçlanmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji (olgu bilim) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını, ilköğretim ve yükseköğretim kademelerinde Sosyal Bilgiler dersinin öğretilmesinden sorumlu 10 öğretmen ve 10 akademisyen ile bu eğitimi alan 10 öğretmen adayı oluşturmuştur. Araştırmada nitel araştırma yöntemi veri toplama tekniklerinden görüşme tekniği kullanılarak öğretmen, öğretmen adayı ve akademisyenlerle akademik ahlak kavramına ilişkin yarı-yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Veriler NVivo 12 programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda, katılımcıların akademik ahlakı çoğunlukla akademik araştırmalarda yapılan intihal suçu üzerinden açıkladıkları, kendilerini akademik ahlak bakımından yeterli ya da yeterli olmaya çalışan bireyler olarak tanımladıkları, eğitim-öğretim konusunda ise derse zamanında girme, adaletli olma, kopya çekmeme, ders sırasında kişilere saygılı davranma, mesleğinin gerekliliklerini yerine getirme gibi davranışlarda bulunan bireylerin akademik ahlak bakımından yeterli olduklarını düşündükleri anlaşılmıştır.