Akademik Veri Yönetim Sistemi
Gönç Şavran T., Cangöz İ. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2022 - 2024
Gazetecilik mesleği ve haber kuruluşları yirminci yüzyılın son çeyreğinde, tüm dünyada ve Türkiye’de mesleği zora
sokan çok boyutlu risk, belirsizlik ve tehditlerle yüz yüze geldi. Pek çok açıdan bu riskler, gazeteciliğin bir toplumsal
kurum olarak varlığına ciddi bir tehdit oluşturmakta. Bu projenin konusu dünyada ve Türkiye’de gazetecilerin
karşılaştığı risk, tehdit ve belirsizler ile bu olumsuzlukların mesleğe yansımalarıdır. Bu çalışmada risk, gazetecilik
mesleğinin yapılabilirlik ve sürdürülebilirliğine yönelik bir dizi varoluşsal tehdit anlamına gelmektedir. Gazetecilik
mesleğini toplumsal yaşam için anlamlı ve önemli kılan öğeler de işte bu dinamiklerdir.
Riskler birbiriyle ilgili dört alandan gelmektedir: siyaset, ekonomi, teknoloji ve kültür. Bu risklerin gazetecilik
mesleğine yansımaları ise basın özgürlüğünün kısıtlanması, gazetecilerin çalışma koşullarının ve öznel yaşamlarının
güvenliğinin azalması ve basın/medya iş yaşamında prekaryalaşmanın artması anlamına gelmektedir. Bu projenin
amacı, 21. Yüzyılda gazetecilik mesleğinin karşı karşıya olduğu riskler; bu risk ve/veya tehditlerin mesleğe
yansımaları ve gazetecilerin risklerle başa çıkma ve risk/tehditlerle uyum sağlama yöntem ve tekniklerini açığa
çıkarmadır. Gazetecilerin risk ve mesleki tehdit algıları, haber örgütleri için hayli önemli olan şu noktalarda
irdelenmektedir: Editoryal bağımsızlık, güncel risk/tehditlerin gazetecilik mesleğine etkileri, gazetecilik profesyonel
mesleki rolleri, meslek epistemolojisi, profesyonel etik kodları, gazetecilerin güvenliği ve güvencesiz çalışma.
Bu çalışmada Türkiye’de profesyonel gazetecilerden oluşan evreni temsil gücüne sahip (ulusal ve yerel basını
kapsayan) örneklem grubu ile anket tekniğinin kullanıldığı bir araştırmanın hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
Araştırma aynı zamanda Worlds of Journalisms adlı uluslararası bir araştırmanın Türkiye ayağını oluşturmakta;
bulgular farklı ülkelerden gazetecilerin karşılaştığı risk, tehdit ve belirsizliklerle kıyaslamalı analizler yapmaya da
olanak sağlayacaktır. Bu araştırma gazetecilik mesleğinin 21. Yüzyılda içinde bulunduğu durumun tespitinin
ötesinde mesleğin sürdürülebilirliği ve iş barışını sağlama amaçlı olarak bir politika geliştirmeyi de hedeflemektedir.
Saha araştırması ve verilerin analizinin ardından kamunun bilgilenme hakkının korunması için gazetecilik mesleğini
geliştirmeye yönelik bir rehber hazırlanacak; ilgili kamu kurumları, meslek örgütleri ile sivil toplum örgütleriye
paylaşılacaktır.