Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tadıhan Özkan E. (Yürütücü), Şimşek K. N.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2026
İnme, vasküler nedenlerden kaynaklı fokal ya da global olarak serebral disfonksiyona yol açan, 24 saat
ve daha uzun sürebilen ya da ölümle sonuçlanabilen nörolojik bir bozukluktur. İnme sonrasında ortaya
çıkan en yaygın komplikasyonlardan biride disfajidir (Lapa ve ark., 2017) ve sonrasında dehidrasyon,
malnütrisyon, aspirasyon, aspirasyona bağlı pnömoni, sepsis, mortalite gibi komplikasyonlar ortaya
çıkmaktadır (Robbin ve ark., 2007). Ayrıca disfaji de bireylerin yeme alışkanlıkları değişir ve sosyal
izolasyonla birlikte yaşam kalitesi azalır (Demir ve ark., 2016b).
McNeill Disfaji Terapi Programı (MDTP); özellikle şiddetli disfajisi olan bireylerde kullanılan
sistematik egzersize dayalı bir terapi programıdır (Carnaby-Mann & Crary, 2020; 2015; 2012). İnme,
travmatik beyin hasarı, kanser sonrası gelişen disfaji de sıklıkla kullanılır. MDTP’de egzersiz fizyolojisi
ilkeleri temel alınır. Yutmadan sorumlu her bir kas aşamalı olarak geliştirilmeye, güçlendirilmeye ve
fonksiyonel olarak iyileştirilmeye çalışılır (Crary ve ark., 2020, Carnaby-Mann ve ark., 2015; 2012;
2008).
Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (TMS); saçlı deri üzerine yerleştirilen bir koilin oluşturduğu
manyetik alanla birlikte, serebral kortekste elektriksel uyarıma neden olan, beyinin farklı bölgelerinde
nörofizyolojik düzenlemeler meydana getiren, invaziv olmayan bir yöntemdir (Rossini & Rossi, 2007).
Nöronal membranlarda uyarımla aksiyon potansiyeli oluşturulur ve nöronların ateşlenmesi sağlanır.
Böylece sinir hücreleri uyarılır ve beynin yeniden organize olma süreci başlar. Serebral korteksin
uyarılmasıyla birlikte yutma merkezi uyarılarak yutmayla ilişkili kasların aktive olması sağlanır
(Lefaucheur ve ark., 2014; Groppa ve ark., 2012; Havránková ve ark., 2010).
Literatürde MDTP ile Nöromüsküler Elektrik Stimülasyonu (NMES) ve Faringeal Elektrik Stimülasyonu
(FES) gibi periferal uyarı sistemlerinin birlikte kullanıldığı çalışmalara rastlanmıştır. Ancak TMS birlikte
MDTP’nin kullanıldığı bir çalışmaya rastlanmamıştır (Carnaby-Mann, Crary & Gorio, 2020). Bu
çalışmayla birlikte TMS ile kombine MDTP’nin yutma fonksiyonlarına, disfajiyle ilişkili semptomların
şiddetine, hastanın yutmayla ilişkili yaşam kalitesine etkisi değerlendirilecektir. Disfaji müdahale
yöntemlerine yeni bir bakış açısı kazandırılacaktır. TMS’in ve MDTP’nin birlikte kullanılması
sonucunda elde edilen verilerin alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.