Akademik Veri Yönetim Sistemi
Baysal M., Gürbay A., Atlı Eklioğlu Ö. (Yürütücü)
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2019 - 2023
Neonikotinoidler dünyada yaygın olarak kullanılan, insektisit pazarının
yaklaşık %20-30’unu oluşturan, 1990’ların başlarında piyasaya giren, nikotinin
sentetik türevi bir insektisit sınıfıdır. Son yıllarda başta arılar olmak üzere
hedef dışı organizmalar üzerine toksik etkileri nedeniyle gündemdedirler.
İnsanlarda toksik etkileri ve toksik etki mekanizmaları adına ise daha fazla
çalışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sebeple neonikotinoidlere maruziyet yolları
ve bilinen toksik etki mekanizmaları göz önüne alındığında, imidakloprid ve
asetamiprid aktif bileşikleri ile formülasyonlarının toksisitelerinin
değerlendirilmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla MTT ve nötral kırmızısı deneyleri
ile doz ve zamana bağımlı hücre canlılığı değerlendirilmiş; spektrofotometrik
yöntemler ile oksidatif stresin değerlendirilmesi için glutatyon, süperoksit
dismutaz, katalaz ve malondialdehit düzeyleri ölçülmüş; akış sitometrisi ile annexin V bağlanma durumu, kaspaz 3/7
aktivitesi ve mitokondriyal membran potansiyeli ölçümü ile apoptoz süreci
belirlenmiş; comet yöntemi ile DNA
hasarı tespit edilmiştir. Sonuçlara
göre, bu deneysel koşullar altında imidakloprid ve asetamipridin HT-29 hücrelerinde
kaspaz aracılı apoptoz, mitokondriyal membran depolarizasyonu, DNA hasarı ve
oksidatif stres aracılığıyla sitotoksisiteyi indüklemiş olabileceği
belirlenmiştir. Sonuçlarda düşük dozlarda belirlenen DNA hasarı, bileşiklerin
karışım halinde daha düşük konsantrasyonlarda toksik etkilere neden olması ve
toksisite oluşumunda formülasyonların ön planda olması dikkat çekici
bulunmuştur.