Karasu Sivas G., Kaya Z., Beral A.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2023 - 2025
Öğrencilerin yazılı anlatım becerilerinin düzeyi, okul başarıları için önem taşıyan özelliklerden biridir. Yazılı anlatım öğrencilerin hangi bilgileri ne kadar bildiklerini ifade etmelerinin yanı sıra, öğrendiklerini hatırlamalarını, bir araya getirmelerini, düzenlemelerini ve paylaşmalarını sağlayan bir beceridir. Yazılı anlatım, aynı zamanda bir çok öğrenci için eğitimleri sonrası mesleki yaşamlarında kullancakları önemli bir beceridir. Bir süreç olan yazılı anlatım, öğrencilerin yazmaya başladığı andan ürün oluşana kadarki süreçte ne düşündüklerinin ve ne yaptıklarının izlendiği bir yol haritasıdır. Yazma sürecinin aşamaları; yazmayı planlama/hazırlık, taslak yazma, gözden geçirme ve düzeltme ve yayımlamadır.
Araştırmalar yazma öğretiminin öğrencilerin dil düzeylerine ve ihtiyaçlarına uygun şekilde gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade etmektedirler. İşitme engelli öğrenciler, engelleri nedeniyle akranlarına göre sınırlı dil düzeyine sahiptir. Dillerindeki sınırlılık akademik gelişimlerini de olumsuz etkilemektedir. Farklı dil düzeyine ve iletişim şekillerine sahip işitme engelli öğrenciler için yazılı anlatım becerisi hayati önem taşıyabilmektedir. Yazılı anlatım becerisinin gelişimine yönelik derslerin nasıl gerçekleştirildiği üzerinde dikkatle durulması gereken bir diğer konuyu oluşturmaktadır. Bu konu ile ilgili olarak alan yazın incelendiğinde uluslararası çalışmalarda; işitme engelli öğrenciler ile işiten akranlarının yazılı anlatım becerilerinin karşılaştırıldığı araştırmalar, işitme engelli öğrencilerin yazılı anlatım düzeylerinin belirlendiği ve bu öğrencilerin eğitimlerinde kullanılabilecek yaklaşımlara yönelik sınırlı sayıda çalışma olduğu belirlenmiştir. Yurdumuzda yapılan çalışmaların da bu öğrencilerin yazılı anlatım düzeylerinin belirlendiği araştırmalar, eğitimlerinde kullanılabilecek yaklaşımlara yönelik araştırmalar ve yazma sürecinde yer alan yazıların düzeltilmesi aşamasında öğrencilerin performanslarına ilişkin durumlarının saptanmasına yönelik bir araştırma olduğu görülmektedir. Yazmayı planlama/hazırlık, taslak yazma, gözden geçirme ve düzeltme ve yayımlama aşamalarından oluşan yazma süreci içerisinde ‘etkili yazılı anlatım öğretimi’ nin özelliklerinin neler olduğu ve nasıl gerçekleştirildiği ile ilgili araştırmalara hem işiten hem de işitme engelli öğrenciler için ihtiyaç duyulmaktadır.
Araştırmanın yöntemi eylem araştırmasıdır. Eğitim kurumlarında gerçekleştirilen eylem araştırmaları; bir ya da daha fazla öğretmen, danışman, yönetici ile birlikte, öğretmenlerin kendi uygulamalarını nasıl daha iyi hale getireceklerini, öğrencilerin nasıl daha iyi öğrenebileceklerini, gelişimi incelemeyi ve gerekli eylemleri yapmayı içerir. Öğretmen araştırmaları, öğretim ve öğrenmeyi geliştiren ve iyileştiren bir araştırma yöntemidir. Bu araştırmada, araştırmanın yapıldığı kurumun hedeflerini karşılaması nedeniyle eylem araştırması modeli yararlı bulunmaktadır. Çalışmanın özgünlüğü, alanyazın incelemelerinde işitme engelli öğrencilerin yeterli yazılı anlatım becerisine sahip olmaları için gerçekleştirilmesi gereken etkili yazılı anlatım derslerinin nasıl gerçekleştirileceğine yönelik bir araştırmaya rastlanmamış olmasıdır. Dengeli Okuma Yazma Yaklaşımı ile gerçekleştirilecek araştırmada yazma sürecinin etkili bir şekilde nasıl gerçekleştirilebileceği ile ilgili verilerin öğrencilerin yazılı anlatım becerilerini geliştirme yolunda yarar sağlayacağı, alanda çalışan akademisyen ve öğretmenlerin çalışmalarında yol gösterici olacağı düşünülmektedir. Araştırma sonuçlarının ülke genelinde öğretmen/öğretim elemanlarına çalıştaylar ile aktarılması, bilgilendirici eğitim CD’lerinin hazırlanması planlanmaktadır.
Araştırmada ilk olarak çalışmada yer alacak danışman, yürütücü/araştırmacı, araştırmacı ve katılımcıların görev tanımları yapılarak mevcut olanaklar gözden geçirilecektir. Araştırmada 2014-2015 öğretim yılı güz ve bahar dönemlerinde uygulama sürecine yönelik pilot araştırma gerçekleştirilmekte, süreç içerisinde yaşanabilecek durumlar belirlenmektetir. 2015-2016 Güz dönemi’nde ise uygulama verilerinin toplanması planlanmaktadır. Araştırmanın katılımcıları; Engelliler Entegre Yüksekokulu 2014-2015 ve 2015-2016 öğretim yıllarında Bilgisayar Operatörlüğü II. sınıfına devam eden ‘Bilgisayar Operatörlüğü Yazılı ve Sözlü Anlatım Uygulamaları IV’ isimli dersi alan öğrenciler ve araştırmanın yürütücüsü olan dersten sorumlu öğretim üyesi, araştırmanın geçerlik çalışmalarında görev alacak bir araştırmacı ve danışmandır. Araştırma verileri videoteyp kayıtları, geçerlik komitesi ses kayıtları ve toplantı tutanakları, ders planları ve yansıtmalı değerlendirmeler, öğrenci ürünlerinden oluşmaktadır. Döngüsel olarak toplanan veriler araştırma sürecinde ve sonunda çeşitli analiz teknikleri ile analiz edilecektir. Veriler geçerlik komitesi tarafından düzenli olarak incelenecektir. Elde edilen sonuçlara dayalı olarak gelecek çalışmalara ve uygulamaya yönelik öneriler sunulacaktır.