Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2025 - 2027
Tarihsel olaylar, siyasi rejimler ve toplumsal yapı, bir ulusun sosyo-kültürel bilincinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu bağlamda, gazeteler yalnızca bu olayları belgeleyen yazılı kaynaklar değil, aynı zamanda toplumsal bilinci oluşturma ve geniş kitlelere aktarma sürecinde kritik bir araç olarak ortaya çıkar. Sovyetler Birliği ve Post-Sovyet dönemi basını, bireycilik kavramını toplumsal bir olgu ve ideolojik bir araç olarak sunarken, aynı zamanda bu kavramın çeşitli tarihsel dönemlerde nasıl algılandığını ve yorumlandığını göstermektedir.
Bu projenin temel amacı, Sovyet ve Post-Sovyet dönemlerine ait gazete metinlerinde bireycilik kavramının ideolojik bir kavram olarak nasıl işlendiğini incelemek, bu kavramın topluma ne şekilde empoze edildiğini ve bireysel özgürlükler bağlamında nasıl bir anlam yüklendiğini ortaya koymaktır. Sovyet dönemine ait Pravda gazetesindeki bireycilik algısı, Sovyet ideolojisinin bireyi topluma ve devlete entegre etme çabalarını yansıtırken, Post-Sovyet dönemde Argumentı i Faktı gazetesinde bireycilik farklı bir çerçeve içinde ele alınmaktadır. Bu çerçevede, projenin bir diğer hedefi, tarihsel süreçteki ideolojik değişimlerin bireycilik algısını nasıl etkilediğini ve günümüz Rus basınındaki bireycilik söylemlerini geçmişle karşılaştırmalı bir şekilde değerlendirmektir.
Projede, tarihsel ve eleştirel söylem analizi yöntemleri kullanılarak Pravda (1948-1953) ve Argumentı i Faktı (2019-2022) gazetelerinden bireycilik konulu gazete metinleri derlenip incelenecektir. Pravda gazetesi için belirlenen tarihsel dönemin seçilme sebebi, belirtilen yılların Sovyet ideolojisinin halk üzerinde baskın olduğu en etkin dönemlerden olmasıdır. Pravda gazetesinin Sovyet ideolojisini şekillendiren bir propaganda aracı olarak nasıl kullanıldığı, bireycilik kavramının bu ideolojik bağlamda topluma nasıl aktarıldığı ve birey-toplum-devlet ilişkisinin hangi temeller üzerine inşa edildiği detaylı bir şekilde analiz edilecektir. Post-Sovyet dönemde ise Argumentı i Faktı gazetesindeki metinler, bireyciliğin değişen toplumsal ve ideolojik algısını gözler önüne sermektedir. 1991’de Sovyetler Birliği’nin dağılmasından ardından etkisinin azaldığı bir dönem olarak 2019-2022 tarihleri belirlenmiştir. Projede nitel araştırma yöntemi temel alınarak, iki dönemin gazete metinlerinden derlenen içerikler karşılaştırmalı bir yaklaşımla çözümlenecektir.
Bu projenin özgün değeri, bireycilik kavramının ideolojik bir araç olarak kullanımı ve algısının, Sovyet ve Post-Sovyet dönemlerinin toplumsal ve politik bağlamları içerisinde tarihsel bir perspektifle ele alınmasıdır. Çalışma, bireycilik kavramının Sovyetler Birliği’nde toplumu kolektif bir bilinç etrafında birleştirme aracı olarak kullanıldığını ve bu algının Post-Sovyet dönemde bireysel özgürlükler ekseninde nasıl dönüşüme uğradığını ortaya koyacaktır. Ayrıca, Sovyet basınının bireycilik kavramını nasıl şekillendirdiğini ve bunun Post-Sovyet döneme ne şekilde miras kaldığını anlamak, Rus basın tarihine ve ideolojik söylem çalışmalarına önemli bir katkı sunacaktır. Bu kapsamda, bireycilik kavramının dönemsel olarak değişen ideolojik çerçeveler içinde yeniden şekillenmesini anlamaya yönelik disiplinler arası bir analiz sunulacaktır.