Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uyar N. (Yürütücü), Yaman Ş. N.
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Araştırma Projesi, 2025 - 2026
Kariyer kararsızlığı, en basit haliyle kariyerle ilgili kararlar almada sorunlarının yaşanmasıdır. Gelişimsel bir sorun olarak görülmekle birlikte kariyer karasızlığı bireyin psikolojik ve fiziksel iyilik halini, mesleki geleceğini, sosyal kabulünü dolayısıyla genel yaşam kalitesini etkilemektedir. Üniversite öğrencileri kariyer kararsızlıkları yaşamaktadır ve bu alanda koruyucu-önleyici veya tedavi edici ruh sağlığı hizmetlerine ihtiyaç duymaktadır. Türkiye’de kariyer kararsızlığını inceleyen görgül araştırmalara rastlanılmakla birlikte bu problemli davranışın doğasını derinlemesine inceleyen araştırmalara devam edilmesinin gerekli ve yararlı olduğu düşünülmektir. Bu amaçla, bu projede Sosyal Bilişsel Kariyer Kuramı (SBKK) bakış açısıyla üniversite öğrencilerinde kariyer karasızlığının incelenmesi amaçlanmıştır. Proje karma desenle ile yürütülecektir ve projenin nicel deseninde SBKK’ya dayalı bir model test edilerek üniversite öğrencilerinde sosyal destek algısı ve kariyer engelleri ile kariyer kararsızlığı arasındaki ilişkide kariyer kararı öz-yeterliği ve sonuç beklentisinin aracılık rollerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Projenin nitel deseninde ise kariyer kararsızlığı yüksek olan öğrencilerle nitel görüşmeler yapılarak SBKK bakış açısıyla kariyer kararsızlıklarının nedenleri, etkileri ve baş etme yolları ile ilgili öznel algılarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın örneklemini örgün lisans öğrencileri oluşturacaktır. Araştırmanın veri toplama araçları Kariyer Karar Ölçeği, Kariyer Kararı Öz-Yeterliği Ölçeği Kısa Formu, Mesleki Sonuç Beklentisi Ölçeği, Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Kariyer Engelleri Ölçeği, Yarı yapılandırılmış Görüşme Formu ve Kişisel Bilgi formudur. Araştırmada üniversite öğrencilerinin sosyal destek algısı ve kariyer engelleri ile kariyer kararsızlıkları arasındaki ilişkide kariyer kararı öz-yeterliği ve sonuç beklentilerinin doğrudan ve dolaylı ilişkilerinin belirlenmesi amacıyla yol analizi (path analysis) uygulanacaktır. Aynı zamanda kariyer kararsızlığı yüksek olan öğrencilerle nitel görüşmeler yapılarak SBKK bakış açısıyla kariyer kararsızlığının nedenleri, etkileri ve baş etme becerileriyle ilgili öznel algıları tümevarımsal nitel analizle belirlenecektir. Proje sonuçlarının problemli bir davranış olan kariyer kararsızlığının doğasının anlaşılabilirliğine katkı sunacağı ve bu katkının kariyer rehberliği alanında ihtiyaç duyulan koruyucu-önleyici veya rehabilite edici ruh sağlığı hizmetlerine zemin oluşturacağı düşünülmektedir.