Akademik Veri Yönetim Sistemi
Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, BAP Doktora, 2023 - 2025
Campanula L. cinsi Campanulaceae familyasına ait olup familyanın en büyük cinsidir. Türkiye Florası’nda yeni eklenen bir takson olarak temsil edilmektedir. Campanula cinsi dünyada yaklaşık 420 türle temsil edilmektedir. Campanula cinsinin dağılım alanı çoğunlukla Akdeniz'in dağlık bölgelerinde ve Kafkas bölgelerinde olup, bu bölgelerde yaklaşık 150 türle temsil edilmektedir. Türkiye'de ise toplam 140 Campanula taksonu bulunmakta ve 128 türe ait taksonlardan 68’i Türkiye için endemiktir. Ülkemizdeki endemizm oranı %53'tür.
Campanula cinsinin bazı türleri dekoratif amaçlı süs bitki olarak kullanılırken, yerli halk tarafından beslenme amaçlı yemek hazırlamada ve halk hekimliğinde de kullanıldığı kayıtlarda mevcuttur. Bazı ülkelerde mide, bağırsak, kalp, akciğer ve kulak-burun-boğaz hastalıkları tedavisi için kullanılırken, İtalya'da C. rupunculus'un yaprakları ve kökleri, depuratif ve müshil özelliklerinden dolayı salata olarak taze şekilde yendiği veya haşlandığı, C. trachelium çiçekleri ise kaynatılarak elde edilen çay kulak problemlerinde yıkama suyu olarak kullanıldığı, ayrıca bu bitkinin köklerinin alkollü ekstreleri hazırlanarak mide ağrılarında kullanıldığı, Hintliler tarafından kalp ve akciğer problemlerinin tedavisinde çiğnendiği, köklerinden hazırlanan infüzyonun kulak ağrılarında ve göz tedavisinde kullanıldığı rapor edilmiştir. Tıbbi kullanımlarının yanı sıra endüstriyel amaçlı olarak C. aparinoides kökleri taşıdığı nişastalı sakızı nedeniyle tutkal olarak kullanılmaktadır.
Campanula kirikkaleensis Dönmez & Güner Türkiye için endemik bir türdür ve tür üzerinde hiçbir fitokimyasal ve biyolojik aktivite çalışmaları bulunmamaktadır.
Bu kapsamda C. kirikkaleensis topraküstü kısımlarından başta uçucu bileşenler ve ekstrelerdeki bileşenlerin belirlenmesi olmak üzere değişik biyolojik aktivitelerinin araştırılması bu proje çalışmaları kapsamında ele alınacaktır. Ayrıca, uçucu yağın bileşiminde enantiomer özellikteki bileşikler bulunması durumunda bu bileşiklerin enantiomer özelliklerinin belirlenmesi çalışmaları da gerçekleştirilecektir.
Diğer taraftan, C. kirikkaleensis türünün daha kapsamlı olarak ele alınması amacıyla farklı çözücü sistemleri ile elde edilecek ekstrelerinde farklı yapıdaki bileşiklerin bulunması dolayısıyla bu ekstrelerin elde edilmesi ve ekstrelerin biyolojik aktivite çalışmaları da gerçekleştirilecektir. Bitkinin lipitleri ekstre edilerek yağ asit içeriği belirlenecektir. Bu arada, birçok Campanula cinsi bitkilerin halk arasında doğrudan çay olarak kullanımının yanı sıra gıda aromaları ile ilaç ve kozmetik endüstrilerinde de yaygın olarak kullanılıyor olması sebebiyle bitkinin vitamin ve mineral içeriğinin de belirlenmesinin önemini ortaya koyduğundan proje çalışmalarında bitkinin mineral ve vitamin analiz çalışmaları da gerçekleştirilecektir.