Geleneksel Çeşm i Bülbül Tekniğinin Çağdaş Cam Sanatı ve Tasarım Uygulamalarında Yeniden Ele Alınarak Değerlendirilmesi

---

Kula E., Yeşilay S., Aydın M., Ağatekin M., Küçükbiçmen E.

Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje, 2011 - 2013

• Proje Türü: Yükseköğretim Kurumları Destekli Proje
• Başlama Tarihi: Ocak 2011
• Bitiş Tarihi: Ocak 2013

Proje Özeti

 

Günümüzde el yapımı üretimler, diğer ürün gruplarında olduğu gibi cam ürünlerde de oldukça önemli bir yer ve değer bulmaktadır. Bu önem el yapımının tekliği ve biricikliğiyle daha da artmaktadır. Bu önem çizgisinde de “Çesm-i Bülbül” tekniğinde üretilmiş eserler özgünlük, çağdaşlık ve orijinalite bağlamında önemli bir değere sahiptir.

Çesm-i Bülbül, bir anlamda sarma yöntemidir. Bu teknik Anadolu’da yaygınlıkla kullanılmıştır. Sonuçta elde edilen biçim geleneksel Türk sanatı tarihindeki sanat düşüncesine çok uygundur.

Çeşm-i Bülbül’ün yeniden dirilişini sağlayan etken bu yöntemin Paşabahçe Cam Fabrikası’nda tekrar canlandırılmış olması ile Türkiye’de tekrar kullanım eşyası olarak üretilmeye başlanmasıdır. Ancak, Çeşm-i Bülbül tekniği sadece kullanım nesnesi olmaktan öte, görsel değeri ve güçlü bir teknik olması bağlamında özgün tasarımlara ulaşılabilecek özellikte büyük öneme sahiptir. Bu anlamda ülkemizde Çeşm-i Bülbül tekniği ile ilgili özgün ve modern anlamda yapılan çalışmaların yetersiz olduğu düşünülmektedir. Bu bağlamda, cam sanatı alanında Türkiye’de tek Cam Bölümü’ne sahip olan Anadolu Üniversitesi’nde bu konu ile ilgili olarak gerekli geliştirme ve uygulama çalışmalarının ve bu teknikte daha özgün tasarımların yapılabilmesi imkânı vardır. Proje süresince gerçekleştirilecek çalışmalarla, modern ve özgün tasarımlarla çok önemli kültürel değerlerimizden birisi olan Çeşm-i Bülbül tekniğinde görsel etkisi ve sanatsal değeri yüksek ürünler elde edilmesi amaçlanmaktadır. Proje sonunda ülke çapında büyük bir sergi düzenlenerek toplumun her kesiminden oldukça büyük bir kitleye ulaşılması hedeflenmektedir. Ayrıca yerel ve ulusal basınla işbirliği yapılarak hem Çeşm-i Bülbül Tekniğinin yeniden hak ettiği ilgiyi görmesi hem de Türkiye’nin tek Cam Bölümü’ne sahip olan üniversitemizin de daha geniş kitleler tarafından tanınması sağlanmış olacaktır.

Gerçekleştirilecek projenin önemli bir diğer amacı da projede görev alacak sıcak cam ustasıyla birlikte gönüllü çalışmak isteyen Cam Bölümü lisans ve lisansüstü öğrencileri bu önemli tekniği öğrenecek ve kültürümüzün özgün bir parçasının ilerideki temsilcileri olacaklardır.