Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Farmakognozi Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KÜBRA ÖĞÜT
Danışman: Temel Özek
Özet:
Bu çalışmada, yurdumuzda, iki farklı lokasyonda yetişen Caprifoliacea familyasına ait endemik, Scabiosa pseudograminifolia Hub.-Mor. bitkisinin fitokimyasal ve biyolojik aktivite çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla, bitkilerin uçucu yağları (SPUY-1 ve SPUY-2), n-hekzanlı, metanollü ve sulu ekstreleri (SPH-1, SPM-1, SPW-1, SPH-2, SPM-2, SPW-2) ile metillenmiş sabit yağ asitleri elde edilmiştir. SPUY-1, SPUY-2 ve yağ asitlerinin kimyasal kompozisyonları GC-FID/MS ile incelenmiştir. SPUY-1 için major uçucu bileşik hekzadekanoik asit (%30.2) ve SPUY-2 için major uçucu bileşik dodekanoik asit (%11) tespit edilmiştir. SP-1 yapraklarından MSD-SPME ile elde edilen uçucu bileşenlerin kompozisyonunda (Z)-hekzenal (%34) ve 6-metil-1-oktanol (%4.3) tespit edilmiştir. Aynı teknik ile SP-2 yaprak uçucu bileşenlerin kompozisyonunda ise alloaromadendren (%24.9), naftalen (%9.4) tespit edilmiştir. SP-1 çiçeklerinden MSD-SPME ile elde edilen uçucu bileşenlerin kompozisyonunda (Z)-3-hekzenal (%29.1), hekzanol (%7.7) tespit edilirken SP-2 çiçekleri uçucu bileşen profilinde ise naftalen (%14.1), 4-vinilpiridin (%7.6) tespit edilmiştir. SP-1 yaprak sabit yağ asitleri kompoziyonunda nonadekanoik (%21.9) ve hekzadekanoik (%20.8), SP-2 yaprak sabit yağ asitleri kompozisyonunda nonadekanoik (%44.9.) ve hekzadekanoik (%20.1) asitler tespit edilmiştir. Benzer şekilde, SP-1 çiçek sabit yağ asitleri olarak nonadekanoik (%21.6) ve hekzadekanoik (%18.3) asitler bulunurken, SP-1 çiçeklerindeki sabit yağ asitleri olarak ise hekzadekanoik (%41.3) ve nonadekanoik (%14.5) asitler tespit edilmiştir. Uçucu yağ ve ekstrelerin antioksidan aktiviteleri TEAC (Troloksa eşdeğer antioksidan kapasite), DPPH (difenil pikrilhidrazil), β-Karoten soldurma ve ORAC (oksijen radikal absorbans kapasitesi) analizleriyle tayin edilmiştir. Ekstrelerin içerdikleri toplam fenolik ve toplam flavonoit miktarları sırasıyla Folin-Ciocalteu ve AlCl3 reaktifleri kullanılarak spekrofotometrik yöntemle tayin edilmiştir. Ekstrelerin antidiyabetik potansiyeli α-amilaz enzimini inhibe etme etkisi ile değerlendirilmiştir.