Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KENAN AL KHATIB
Danışman: Gülmira Özek
Özet:
Çalışmada, Thymus ekimii Yild. (Lamiaceae) bitkisi üzerinde kapsamlı fitokimyasal ve biyolojik aktivite değerlendirmeleri gerçekleştirilmiştir. Bitkinin toprak üstü kısmından hidrodistilasyonla uçucu yağı (THY), sıvı-sıvı mikroekstraksiyonla sabit yağ asitleri (TFAME) ve vitaminleri (T-VİT), herba (THL, THP) ve kök (TRL, TRP) kısımlarından total ekstreleri n-hekzan ve metanol-su-asetonla maserasyon tekniği ile elde edilmiştir. Elde edilen uçucu yağ, sabit yağ asitleri, vitaminler, hidrofilik ve lipofilik ekstrelerin kimyasal kompozisyonları gaz, sıvı ve birleşim kromatografik teknikler ile incelenmiştir. Ayrıca, ekstreler üzerinde toplam fenolik ve toplam flavonoit miktar tayinleri spektrofotometrik olarak gerçekleştirilmiştir. Uçucu yağın oksijenli monoterpenlerce zengin olduğu ve major uçucu bileşikler olarak timol (%75,0) ve karvakrol (%3,9) içerdiği saptanmıştır. Toprak üstü kısmının lipofilik ekstresinde timol (%26,8), nonakosan (%16,8), β-sitosterol (%11,6) ve oleanolik asit (%13,5) tespit edilmiştir. Polar ekstrenin yarısından fazlasını karbonhidratlar (%56,3) oluşturmuş olup, triterpenoitler ve fenolik asitler sırasıyla %10,4 ve %5,8 olarak saptanmıştır. Kök apolar ekstresinde başta β-sitosterol (%27,7), lanosterol (%6,5), sikloartenol (%6,5) olmak üzere ağırlıklı olarak fitosteroller (%53,8) bulunmuştur. Triterpenoitler (%22,3) ursolik asit (%7,7), betulonik asit (%7,2) ve ursadienoik asit (%5,9) ile temsil edilmiştir. Fenolik bileşiklerden rozmarinik asit, vanilik asit, sinarozit, luteolin, kosmosiin ve naringenin saptanmıştır. Sabit yağ asitlerinden linolenik (%23,2), linoleik (%13.8), oleik (%13,3), nonadekanoik (%29,6) ve palmitik (%11,9) asitleri saptanmıştır. Lipofilik vitaminler grubundan vitamin E ve β-karoten tespit edilmiştir. Uçucu yağ ve ekstrelerin antioksidan aktiviteleri fosfomolibden, DPPH, TEAC, SNAP testleri ile değerlendirilmiştir. Mikrotitre plaka tekniği kullanarak numunelerin -glukozidaz inhibisyonu saptanmıştır.