Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, EĞİTİM BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, Güzel Sanatlar Eğitimi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Songül Esin EROL
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Suzan Duygu Erişti
Eş Danışman: Yavuz Akbulut
Özet:
Bu çalışmanın temel amacı genel yaratıcılık ve bununla ilintili olarak sanatsal yaratıcılık göstergelerini ortaya çıkarmaktır. Bu genel amaç çerçevesinde ilkokul 1., 2., 3. ve 4. sınıf düzeyinde genel ve sanatsal yaratıcılık düzeyini belirleyecek özgün bir ölçek geliştirilmiş, genel ve sanatsal yaratıcılık ile alt bileşenlerine ilişkin ortalamalar arasındaki ilişkiler ortaya çıkartılmıştır. Ayrıca öğrencilerin sınıf düzeyi ile genel ve sanatsal yaratıcılık göstergeleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Çalışmanın katılımcılarını genel ve sanatsal yaratıcılık ölçeğinin geliştirilmesindeki katılımcılar (n:626) ve bu ölçeğin Eskişehir örneklemine uygulanması aşamasındaki katılımcılar (n:226) olmak üzere farklı katılımcı grupları oluşturmuştur. Ölçeğin geliştirilme aşamasının katılımcıları ilkokul, ortaokul ve bilim sanat merkezlerinde öğrenim gören toplam 852 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmanın amacına yönelik olarak; Genel yaratıcılık bağlamındaki akıcılık, esneklik ve orijinallik boyutlarına ek olarak sanatsal yaratıcılık boyutu da dikkate alınmış ve toplam yaratıcılık puanları hesaplanmıştır. Alanda yapılan benzer çalışmalar da incelenerek hazırlanan ölçeğin geçerlilik ve güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracının hazırlanması aşamasında yaratıcılığın akıcılık, esneklik ve orijinallik boyutları ile ilişkilendirilen farklı madde havuzları oluşturulmuş, madde havuzlarının uzman panellerinde görüşülmesi ve geliştirilmesi ile veri toplama aracına son hali verilmiştir. Maddelerin ölçek geliştirme aşamasında tek yönlü varyans analizi, korelasyon analizi ve çoklu karşılaştırma testlerine dayalı olarak gelişimsel geçerlik, puanlayıcılar arası ilişki ve boyutlar arası ilişkiye bakılmıştır. Araştırmada geliştirilen bu ölçek, genel yaratıcılığa ilişkin akıcılık, esneklik ve orijinallik boyutları ile sanatsal yaratıcılığa ilişkin kompozisyon, oran-orantı, çizgi, perspektif ve özgünlük boyutları ile ele almakta; genel ve sanatsal yaratıcılık arasındaki ilişkiyi ve ayrıca yaratıcılığın gelişimsel bağlamını sorgulamaktadır. Yapılan çözümlemeler sonucunda genel yaratıcılık göstergeleri ile sanatsal yaratıcılık göstergelerinin anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu, yaratıcılığa ilişkin tanılama bağlamında ayırt edicilik ortaya koyduğu, sanatsal yaratıcılığın ölçümlenmesi bağlamında da ayırt edicilik ortaya koyduğu belirlenmiştir. Ayrıca sınıf düzeylerine dayalı olarak gelişimsel bağlamda yapılan karşılaştırmada ise sınıf düzeyinde yaratıcılık boyutları arasındaki bağıntıların anlamlı olduğu belirlenmiştir.