Ebubekir Paşa'nın Kıbrıs Vakıfları (1748-1878)


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: NİLAY OKUR

Danışman: Mehmet Topal

Özet:

Sultan III. Ahmet (1703-1730) ve I. Mahmud (1730-1754) dönemlerinde vezaret rütbesine sahip olan Ebubekir Paşa’nın Kıbrıs’taki valiliği sırasında kurduğu vakıflar çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır. Paşa, Kıbrıs halkının refahı için vakıf icraatlarını başlatarak hizmete sunmuş, vakıflarının sürekliliğini sağlamak amacıyla gelir kaynakları bağışlamıştır. Vakfiyelerini detaylı tahlil edebilmek amacıyla ayrı bir bölüm hazırlanmıştır. Bu bölümde Ebubekir Paşa’nın Kıbrıs’ta kurduğu vakıf eserleri ve bağışladığı mülkler tanıtılmıştır. Vakıfların hangi amaçlar doğrultusunda tesis edildiği, vakfedilenlerle ilgili şartlar, vakıf görevlileri ve ücretleri, vakıfların idaresi ve yöneticilerin sorumlulukları gibi önemli hususlar belirtilmiştir. Ayrıca vakıfları yaşatmak gayesiyle yapılan harcamaların karşılanması için vakfedilen gayrimenkuller, vakıf gelirlerinin sarf edildiği yerler, gayrimenkullerin nasıl kullanıldığı hakkında detaylı bilgiler verilmiştir. Vakıf kurumlarının yapısı, işleyişi, zaman içindeki değişimi takip edilmiştir. Çalışmamızda Ebubekir Paşa’nın hayatına da yer verilerek mevcut bilgilere belgeler ışığında yeni eklemeler yapılmıştır.

Çalışmamızın sınırı Ebubekir Paşa’nın 1747 yılında Kıbrıs’a vali tayin edilmesiyle başlayıp İngiliz Dönemine (1878) kadardır. Ancak ihtiyaç halinde çalışmamıza zenginlik katması açısından bu dönemin dışına da çıkılmıştır. Ebubekir Paşa’nın vakıflarının istikrarındaki düzensizliklere rağmen gösterilen özen hayratlarını ayakta tutmuştur. Vakıflarının hizmetleri İngiltere döneminde de devam etmiş, halkın ve yabancı ziyaretçilerin dahi takdirini kazanmıştır.