Genel eğitim sınıflarındaki özel gereksinimli öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalmalarına ilişkin anne ve öğretmen görüşleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, LİSANSÜSTÜ EĞİTİM ENSTİTÜSÜ, Özel Eğitim Anabilim Dalı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MEDİNE ALIEVA TOPAL

Danışman: Çimen Acar

Özet:

Araştırmanın amacı, genel eğitim sınıfına devam eden özel gereksinimli öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalma durumlarının ebeveyn ve öğretmen görüşleri açısından incelenmesidir. Araştırma 2023-2024 eğitim öğretim yılında Kocaeli ilinde Millî Eğitim Bakanlığı’na (MEB) bağlı kaynaştırma öğrencilerinin bulunduğu ilkokullarda gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya sınıfında özel gereksinimli öğrencisi olan 10 genel eğitim sınıf öğretmeni ve özel gereksinimli (ÖG) çocuğu olan dokuz anne katılmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışması deseniyle gerçekleştirilmiştir. Araştırma verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ve araştırmacı günlüğüyle toplanmıştır. Annelerden ve öğretmenlerden elde edilen veriler içerik analizi yoluyla araştırmacı tarafından analiz edilmiştir.

Öğretmenler ve annelerden elde edilen bulgular genel eğitim sınıfına devam eden ÖG öğrencilerin duygusal, sözel ve fiziksel akran zorbalığı türlerine maruz kaldıklarını göstermektedir. Yaşanan akran zorbalığı karşısında ÖG öğrencilerin çeşitli duygusal ve davranışsal tepkilerde bulundukları ortaya çıkmıştır. Genel eğitim sınıfına devam eden ÖG öğrencilerin akran zorbalığına maruz kalmalarına neden olan etmenlerin genellikle ÖG öğrencilerin yetersiz/eksik yönlerinin olmasından ve kişilik özelliklerinden kaynaklandığı, bazen de diğer öğrencilerden kaynaklı olarak ortaya çıktığı görülmüştür.