Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ŞİMEL BERFİN POLAT
Danışman: Kemal Uludağ
Özet:
Yaşamın sonu, biyolojik fonksiyonların durması şeklinde tanımlanan ölüm, deneyime dair bilgi edinilmediğinden insanın en büyük bilinmezliği, korkusu ve karşısında çaresiz kaldığı bir olgudur. Tam bu noktada din, ölüm ve ölüm ötesini açıklamaya çalışmış, birey ve toplumu rahatlatan, inanç sistemleri içerisinde yapılan belirli davranışlar dine yaslanarak geliştirilmiş, gelenekler, ritüeller ve ritüel nesneleri ortaya çıkmıştır. Söz konusu davranış pratiklerinin aktarımında ise seramik sanatı aktif bir rol oynamıştır. Antik dönemlerden çağdaş döneme uzanan zaman boyunca ölüm algısı değişiklik gösterdiğinden seramik sanatında ele alınış biçimi, amacı da değişiklik göstermiştir. Ölüm, Anadolu coğrafyasının toplumsal belleğinde yer edinmiş yaradır. Bu toplumsal gerçeğin; psikolojik, sosyolojik, kültürel yansımaları vardır. Geçmiş dönemlerde ölüm ve yas pratikleri doğrultusunda kullanım görmüş veya üretilmiş seramik objeler, mezarlar Anadolu'nun zengin kültürel dokusunun ve ölüm ötesi inancının simgesel anlatımını üstlenmişlerdir. Birçok din ve inanç sistemine sahne olan Anadolu, ölüm kavramına çok farklı açılardan yaklaşmış ve farklı davranış biçimleri geliştirmiştir. Ölüme dair inancın ve algının ifadesi olan gelenek ve ritüeller, Anadolu coğrafyasının zengin kültürel yapısının da göstergeleridir. Seramikten yapılmış mezarlar, ritüel nesneleri ve ölü hediyeleri Anadolu'da ölü kültünde seramiğin yerinin önemini göstermektedir. Çağdaş Seramik Sanatında ise ölüm, salt sanat üretimi doğrultusunda kullanılan önemli temalardan biri olmuştur. Anahtar Sözcükler: Ölüm, Yas, Seramik ritüel nesneleri, Anadolu seramikleri, Seramik sanatı.Death, which is defined as the end of life and the cessation of biological functions, is the greatest unknown, fear and helplessness of human beings. At this point, religion has tried to explain death and the afterlife, certain behaviors in belief systems that comfort the individual and society have been developed according to religion, traditions, rituals and ritual objects have emerged. The art of ceramics has played an active role in the transmission of these behavioral practices. Since the perception of death has changed from ancient times to the contemporary period, the way it is handled in ceramic art and its purpose have also changed. Death is a wound that has taken a place in the social memory of Anatolian geography. This social reality; It has psychological, sociological and cultural reflections. Ceramic objects and tombs, which have been used or produced in line with death and mourning practices in the past, have undertaken the symbolic expression of Anatolia's rich cultural texture and belief in the afterlife. Anatolia, which is the scene of many religious and belief systems, is a geography that has approached the concept of death from many different angles and developed different behaviors. Traditions and rituals, which are symbolic expressions of belief and perception about death, are indicators of the rich cultural structure of Anatolian geography. Tombs made of ceramics, ritual objects and gifts for the dead show the importance of ceramics in the cult of the dead in Anatolia. In Contemporary Ceramic Art, death has been one of the important themes used in line with pure art production. Keywords: Death, Mourning, Ceramic Ritual Objects, Anatolian Ceramic, Ceramic Art