KITSCH VE TİPOGRAFİDEKİ YANSIMALARI

Tezin Türü: Sanatta Yeterlik

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Grafik Sanatta Yeterlik Programı, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2023

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EMEL KORU

Danışman: Sevim Selamet

Özet:

Kitsch, nesnel olarak sanat çerçevesi içerisinde kendine yer edinmeyi, varlık bulduğu dönemden itibaren başarmış ve bunu sürdürmüştür. Onu kesin cümlelerle tanımlamak zordur. Fakat çeşitli bakış açılarında ve değişen beğeni düzeylerinde farklı tanımlamalarıyla karşılaşmak mümkündür. Çıkış noktasına göre tanımlamak gerekirse kitsch, genel beğeni düzeyine hitap eden, yoz, bayağı, rüküş gibi ifadelerde karşılığını bulan, Almanca kökenli bir terimdir. Günümüzde algılanan biçimiyle ise herhangi bir sanat tarzını alaşağı edebilecek gücü bünyesinde barındırdığı düşünülmektedir. Çünkü kitsch zaman zaman kopyalanmış hissi veren zaman zaman kibirli bir havaya sahip olan ticari kaygılarla üretilmiş nesneler olarak görülmektedir. Sanatın ‘iyi’ ve ‘kötü’ sanat şeklinde kategorize edilebilmesi bu ayrımı besler. Nitekim, tıpkı buradaki göreceli durum gibi kitsch de ait olduğu kitleye göre göreceli bir kimlik üstlenmektedir. Aynı zamanda, tüm sanat disiplinlerinde var olabilmesi onu grafik tasarım alanında da salt sanatın değil doğası itibariyle, yaratım ve üretim gerektirdiği için tasarım ve tüketimin de bir parçası konumuna taşımaktadır. Bu yönüyle kitsch her ne kadar iyi sanattan veya iyi tasarımdan ayrıştırılıyor olsa da “iyi” ve “kötü” gibi her yerdedir.

Bu çalışma kitsch olanın nesneye dönüşümünü ve taşıdığı kimliğiyle birlikte sanatta ve tasarımdaki yerini tanımlamayı, grafik tasarım disiplini özelinde ise tipografi unsurunun estetik açıdan topluma yansıyan yüzünü değerlendirmeyi amaçlamıştır. Tez çalışmasının ilk bölümünde kitsch detaylı bir şekilde incelenmiş ve tanımlanmıştır. İkinci bölümde tipografinin tanımına, tarihine ve ayrıca yazı tiplerinin sınıflandırılmasına dair araştırmalara yer verilmiştir. Üçüncü bölümde tipografi uygulamalarında kitsch sorunsalı örneklerle açıklanmıştır. Son bölümde ise içinde bulunduğumuz yüzyılda gelişen tüketim kültürü temelinde, dijital ortamlarda kullanılagelen yaygın söylemler konu alınmış ve tipografik eserler üretilmiştir.