Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2024
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: EMRAH HAZAR
Danışman: Mehmet Topal
Özet:
Devletlerin kurulduğu, geliştiği ve ele geçirdiği coğrafyanın sunmuş olduğu zenginlikler arasında yer alan madenler, tabii güç unsurları arasındadır. Demir madeninin kullanımı ve işlenmesi iktisadi, askeri ve sanayi alanlarındaki rekabette devletlerin yerini tayin edici rol oynamaktadır. Balkanlar'da bir yer olan ve muhtemelen XIII. ve XIV. yüzyıllarda Sakson madencileri tarafından tesis edilen Samakov, demir madenleri ile bilinirdi. Samakov, XIV. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin genişleme sahası içerisinde olup, I. Murat Dönemi'nde fethedilmiştir. Osmanlı idari yapısı içinde genel manada Rumeli Eyaleti'nin Sofya Sancağı'na bağlı kaza idari birimiydi. Osmanlı hakimiyeti öncesinde demir işlendiği gibi sonrasında da ham ve mamul demir işlenen bir yer olma özelliğini korumuştur. Üretim, samakov ve vigne olarak ifade edilen demir atölyelerinde meydana gelmektedir. Bu atölyeler demiri işleyecek hareketi, çarklardan oluşan bir aktarım mekanizması aracılığıyla nehirlerden almaktadır. XVI. ve XVII. yüzyıllarda üretilen demir, başta İstanbul ve Tersane-i Amire, Tophane-i Amire ve Cebehane-i Amire gibi Osmanlı müesseselerinin taleplerine cevap vermiştir. Yine Osmanlı sınırları içerisindeki farklı yerlere çeşitli amaçlarda kullanılmak üzere Samakov'dan demir ürünler gönderilmiştir. Savaş zamanlarında da çeşitli ihtiyaçlara yönelik demir talebinin karşılandığı yerler arasında Samakov bulunmaktadır. Üretilen demirin nakliyatı kara ve deniz araçlarıyla belli bir sistem dahilinde sağlanmıştır. Osmanlı Devleti demir işlerini Mühimmat Nazırı denilen görevliler aracılığı ile kontrol etmeye çalışmıştır. Samakov Mukataası, XVI. ve XVII. yüzyılın genelinde emanet yöntemiyle işletilmiştir. Osmanlı Devleti'nin egemenliğinden çıkana kadar Samakov'da demir üretilmiştir.