Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Bütünleşik Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Anadolu Üniversitesi, SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ, FARMAKOGNOZİ ANABİLİM DALI, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Merve ÇETİN
Danışman: Temel Özek
Özet:
Bu tez çalışmasında endemik Campanula kirikkaleensis Dönmez & Güner bitkisinin kapsamlı fitokimyasal ve biyolojik aktivite çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu amaçla bitkinin n-hekzanlı, kloroformlu ve metanollü ekstreleri elde edilmiş, bu ekstreler üzerinde kimyasal analizler yapılmış ve biyolojik aktiviteler test edilmiştir. Campanula kirikkaleensis’in kimyasal bileşenleri gaz kromatografisi (GC-FID/MS) ve sıvı kromatografisi (LC-HRMS) yöntemleriyle incelenmiş, uçucu bileşenler ve sabit yağ asitleri belirlenmiştir. Ayrıca, antioksidan etkiler için DPPH, CUPRAC ve TEAC testleri gibi yöntemler kullanılarak serbest radikal süpürücü özellikler analiz edilmiştir. Antidiyabetik aktivite kapsamında α-amilaz enzim inhibitör etkileri değerlendirilmiştir. MSD-SPME analizinde herba ve kökte majör bileşik 3-Etil-3,4-dihidro-2(1H)-kinokzalinon olarak tespit edilmiştir. Herba ve kökte bulunan majör sabit yağ asidi metil linoleat olarak bulunmuştur. LC-HRMS sonuçlarında majör bileşikler rutin ve klorojenik asit olarak belirlenmiştir. Mineral analizinde Fe, Mg, Ca ve K elementleri tespit edilmiştir. Elde edilen bulgular, Campanula kirikkaleensis’in zengin bir kimyasal bileşim içeriğine sahip olduğunu ve potansiyel farmakolojik aktiviteler sunduğunu göstermiştir. Bu sonuçlar, bitkinin ilaç geliştirme sürecinde değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Tez, C. kirikkaleensis üzerinde gerçekleştirilen ilk bilimsel araştırma olup, aynı zamanda endemik bitki türlerinin fitokimyasal ve biyolojik potansiyellerini göstermektedir.