FÂRÂBÎ’NİN “EL-MEDİNETÜ’L FAZILA” ADLI ESERİNDE ‘TAHAYYÜL ETME’ VE ‘AKIL’ ANLAYIŞININ SİYASET VE YÖNETİM DÜŞÜNCESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ


Çelik F., Duyar Z.

KÜ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ, cilt.13, sa.1, ss.1-22, 2023 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 13 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2023
  • Dergi Adı: KÜ SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ
  • Derginin Tarandığı İndeksler: EBSCO Legal Source
  • Sayfa Sayıları: ss.1-22
  • Anadolu Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Fârâbî (870-950), hem İslam düşünce tarihi hem de Batı düşünce tarihi adına aynı önem derecesinde günümüzde de üzerinde ayrıntılı olarak çalışılan/analizler yapılan bir düşünürdür. Akıl üzerine geliştirmiş olduğu felsefe ve aklın birey ile toplum hayatına etkileri üzerine fikirleri, özellikle yaşadığı dönem ve sonrası için evrensel nitelikte olduğu kabul gören Fârâbî, Antik Yunan düşüncesi ile İslam düşüncesini belli noktalarda sentezleme gayreti içinde olmuştur. O, bu bağlamda günümüzde de önemli bir siyaset felsefesi eseri olarak görülen “El-Medinetü’l Fazıla”’da tahayyül etme ve akıl anlayışı üzerinden tutarlı bir siyaset ve yönetim düşüncesi üreterek, İslam siyasal düşüncesi için önemli bir anlayışı ortaya koyan bir metin üretmeyi başarmıştır. Bu anlayış, onun İslam siyasi düşüncesi içinde “özgün” olarak kabul edilen bir “lider,” “imam” ve “yönetici” figürünü ortaya çıkarmasını doğurmuştur. Bu özgün düşüncenin oluşmasında Fârâbî’nin temel olarak akıl üzerinden kuramını ortaya koymuş olması önemlidir. Bu bağlam ve anlayışı kabul üzerinden yapılan bu araştırmanın temel amacı, Fârâbî’nin El-Medinetü’l Fazıla adlı önemli eserinin bu anlayış üzerinden bir değerlendirmesini yapabilmek ve görüşlerinin dayandığı temelleri anlayabilmektir. Bu çalışmada bir sosyal bilimler yöntemi olarak “derinlemesine içerik analizi” yöntemi kullanılmış ve ana kaynak olarak da onun ElMedinetü’l Fazıla eserindeki görüşleri temel alınmıştır. Bu bağlamda yürütülen çalışmada, Fârâbî’nin bu eseri özelinde direk kendi görüşleri ile onunla ilgili çalışmalar yapmış olan çağdaş araştırmacıların yorumları üzerinden, onun akıl ve tahayyül etme anlayışının, siyaset ve yönetim düşüncesi üzerindeki etkilerinin bir analizi ortaya koymaya çalışılacaktır