Research Information System
8. Uluslararası Katılımlı Ulusal Disiplinerarası Erken Çocuklukta Müdahale Kongresi (UDEMKO2025)', Eskişehir, Turkey, 24 - 27 April 2025, vol.1, no.1, pp.96, (Summary Text)
Otizm spektrum bozukluğu (OSB), çocukların sosyal iletişim ve etkileşim becerilerinde güçlüklerle karakterize edilen nörogelişimsel bir bozukluktur. Bu çocukların gelişimini desteklemek amacıyla erken müdahale hizmetlerinin kalitesi büyük önem taşımaktadır. Erken çocukluk müdahalelerinde aile katılımı etkili sonuçlar doğurmakta, ancak yapılan çalışmaların çoğunluğu anneler üzerinden yürütülmektedir. Bu bağlamda, babaların çocuk gelişimindeki etkisi göz ardı edilmekte ve babalara yönelik yapılandırılmış programların sayısı oldukça sınırlı kalmaktadır. Bu çalışmanın amacı, OSB tanısı almış çocuğu olan babalara yönelik çevrimiçi grup formatında sunulan ETEÇOM programının etkisini incelemektir. Bu amaçla, otizm spektrum bozukluğu (OSB) tanısı almış okul öncesi dönemdeki çocukların babalarına yönelik çevrimiçi grup formatında uygulanan Etkileşim Temelli Erken Çocuklukta Müdahale (ETEÇOM) programının etkililiği incelenmiştir. Araştırmada öntest-sontest kontrol gruplu deneysel desen kullanılmıştır. Katılımcılar, OSB tanısı almış 3-6 yaş arası çocuğu olan 20 babadan oluşmuştur. ETEÇOM programı 12 oturum boyunca çevrimiçi grup oturumları şeklinde uygulanmıştır. Veriler, baba-çocuk etkileşim gözlemleri (video kayıtları üzerinden) ve çocukların sosyal iletişim becerilerini değerlendiren gözlem formları ile toplanmıştır. Gözlem verileri nitel analiz teknikleriyle, sosyal iletişim verileri ise betimsel ve karşılaştırmalı istatistiklerle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına bakıldığında ETEÇOM programına katılan babaların etkileşim davranışlarında anlamlı artış gözlemlenmiştir. Babaların çocuklarına yönelik duyarlı tepki verme ve yanıtlayıcı olma davranışlarında artış olmuştur. Ayrıca, çocukların etkileşim başlatma, yanıtlama ve sürdürme becerilerinde gelişme kaydedilmiştir. Araştırma bulguları, çevrimiçi grup ETEÇOM uygulamasının babaların etkileşimsel ebeveynlik davranışlarının geliştirilebileceğini ve çocukların sosyal becerilerinde olumlu etkiler oluşturabileceğini göstermektedir. Literatürde annelere yönelik yapılan uygulamalarla benzer şekilde, babalara sunulan yapılandırılmış ve destekleyici müdahalelerin de etkili olduğu görülmektedir. Çevrimiçi grup formatının, erişimi artırarak katılımı kolaylaştırdığı ve sosyal destek hissini güçlendirdiği belirlenmiştir. Anahtar kelimeler: Otizm spektrum bozukluğu; baba katılımı; ETEÇOM; erken müdahale; çevrimiçi eğitim