Applicable Law to Disputes with Foreign Element arising from Gene Technology Applications

III. European Conference on Social and Behavioral Sciences, Rome, İtalya, 6 - 08 Şubat 2014

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Rome
Basıldığı Ülke: İtalya
Anadolu Üniversitesi Adresli: Evet

Gen teknolojisi ve gen teknik uygulamaları temel bazı alanlarda kullanılmaktadır. Bu kullanım şekilleri, gen analizleri, genetik teşhis ve tedavi ile genetiği değiştirilmiş organizmalar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunların kullanılması sonucu ortaya çıkan zararlardan kimin ya da kimlerin sorumlu tutulacağı hususu sorumluluk hukukunun en güncel sorunlarından birisini oluşturmaktadır.

Gen analizleri ve bundan doğan sorumluluğa baktığımızda karşımıza kusur sorumluluğu çıkmaktadır ve bu yönde genelde kanunlardaki hükümlerden hareket edilmektedir. Genetik teşhis ve tedavide ise hekimin sorumluluğu karşımıza çıkmaktadır. Bununla ilgili birtakım düzenlemeleri, tıbbi bir sorumluluk olduğu için, Hasta Hakları Sözleşmesi’nde buluruz. Genetiği değiştirilmiş organizmalar aracılığıyla, gen teknolojileri en fazla gıda sektörü alanında kendini gösterir. Genetiği değiştirilmiş organizmalar, yem ve ilaç sanayiinde de çok sık kullanılmaktadır. Genetiği değiştirilmiş organizmaların kullanılmasından doğan zararlar için imalatçının sorumluluğuna gidilebilir. Bunun yanı sıra GDO’lu ürünlerin hava, su ve toprağa karışmasından dolayı ortaya çıkan zararlar bakımından bir tehlike sorumluluğu yarattığı da bir gerçektir.

Gen teknolojileri konusunda know-how transferi, ithalat ve ihracat uygulamaları ile şahıs ve mekan bakımdan yabancı unsur görünümleri kanunlar ihtilafı uyuşmazlıklarını ortaya çıkarabilir. Bu alanda doğrudan uygulanan kuralların etkinliğini tespit etmek gerekir. Öte yandan, uygulanacak hukuku tespit etmeden önce vasıflandırma problemleri üzerinde durmak gerekecektir. Uyuşmazlık bir sözleşmeden mi, yoksa haksız fiilden mi kaynaklanmaktadır? Eğer sözleşmeden kaynaklı bir uyuşmazlık varsa, MÖHUK m. 24 çerçevesinde; haksız fiilden kaynaklı bir uyuşmazlık ise MÖHUK m. 34 vd çerçevesinde uygulanacak hukuku belirlemek mümkün olacaktır. Haksız fiilin özel bir türü olan, imalatçının sorumluluğu da ayrıca değerlendirilecektir. Öte yandan, MÖHUK m. 1 uyarınca bu alandaki milletlerarası anlaşmaların saklı olduğu da unutulmamalıdır.

Gene technology and gene technical applications are being used in some basic fields. These fields can be sorted by the way: Gen analysis, genetic diagnosis and treatment, the use of genetically modified organisms. Damages resulting from use of these who or who would be held responsible for issues of liability law constitute one of the current problems.

When we look at gene analysis and liability arising from this encounter, there is the defect liability. Genetic diagnosis and treatment is the physician's responsibility to deal with. However, a number of related regulations, because it is a medical responsibility, we find in the Convention on the Rights of Patients. One of the topics we will concentrate on the most widely used gene technology, which is the food industry. Food industry comes to mind when genetically modified organisms. Genetically modified organisms, although indispensable to daily life, in the long term would create damage and dangers. Damages arising from the use of genetically modified organisms can also get to the manufacturer's liability. Where the products of genetically modified organisms air, water and soil pollution resulting from some damage may occur.

Know-how, import and export applications about gene technology may cause conflicts with foreign element. Conflict, from a contract or in tort arises? In this context, the problem of qualification will be required to stand on. Which is a special type of tort, manufacturer's liability also evaluated. In addition, international agreements in this area will also be evaluated.