Akademik Veri Yönetim Sistemi
34. Ulusal Özel Eğitim Kongresi, Ankara, Türkiye, 23 - 26 Ekim 2024, ss.110-112
Problem Durumu
İşitme kayıplı bireylerde, sözcük dağarcığı gelişimi, dilsel bilgilerin edinilmesi, okuduklarını anlama ve
yazılı anlatım becerileri normal akranlarına göre daha geç gelişmektedir. Düzeylerine uygun ve doğru
yapılandırılmış metinlerle yapılan okuma anlama çalışmaları, işitme kayıplı öğrencilerin okuma
anlamalarını artırmaktadır. İşitme kayıplı bireylerin etkili okur yazar olmalarını desteklemek amacı ile
eğitimlerinde çeşitli öğretim modelleri, strateji ve teknikler kullanılmaktadır. Bunlardan biri metin yapısı
bilgisinin öğretimidir. Araştırmalar, metin yapısı bilgisinin metinleri anlamanın gelişimine katkı sağladığını
göstermiştir. Eğitim ve günlük yaşam içinde en fazla karşılaştığımız metin türleri hikaye, gazete ve bilgi
verici metinlerdir. Ders kitapları, gazete ve dergilerde bulunan bilgi verici metinler, özellikle akademik
gelişim sürecinde birincil kaynaklardır.
İşiten ve işitme kayıplı öğrencilerin, akademik ve mesleki yaşamlarında önem taşıyan bilgi verici metinleri
okuma anlamada zorlandıkları araştırmalarda belirtilmektedir. Bilgi verici metinlerin, metin yapılarını
edinmeye yönelik bilimsel temelli öğretim çalışmaları, öğrencilerin bu tür metinlerin içeriğindeki bilgileri
edinmelerinde, bu bilgiler arasında ilişki kurmalarında, karşılaştırmalarında ve bu bilgileri farklı ortamlarda
diğer bireylere aktarmalarına katkı sağlaması açısından önem taşımaktadır.
Okuma anlama ve yazılı anlatım beceresinin gelişiminin, dilin diğer boyutlarının gelişimine katkılar
sağlaması kaçınılmazdır. Alan yazın incelendiğinde, yurt dışında işitme kayıplı öğrencilerin bilgi verici
metinlerin yapılarının edinilmesine, farkındalığına yönelik araştırmalara ulaşılmış ve bu araştırmaların
sonucunda işitme kayıplıların yarar sağladıkları belirlenmiştir.
Yurdumuzda işitme kayıplı öğrencilerle yapılmış olan araştırmalar incelendiğinde ise bu araştırmaların
doğrudan metin yapısı ile ilgili olmadığı, araştırmaların amaçları doğrultusunda metin yapısına yönelik
uygulamalara ve önemli noktalara vurgu yapıldığı görülmektedir. İşiten ve işitme kayıplılarla
gerçekleştirilecek metin yapısı bilgisi öğretiminin etkili bir şekilde nasıl gerçekleşeceği ile ilgili
araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırma; ilk, orta ve yüksek öğretimde işitme kayıplılara eğitim
veren sınıf, meslek ve özel eğitim öğretmenlerine bilgi verici metinlerin öğretiminde kullanılacak
stratejilerin belirlenmesi ve bu stratejilerin nasıl uygulanacağı konusunda yol gösterici olacaktır.
Ülkemizdeki işitme kayıplı öğrencilerin okuma anlama ve yazılı anlatımlarının ve dolayısıyla dil
becerilerinin gelişiminin desteklenmesi için ‘bilgi verici metin yapılarının edinilmesi sürecinde derslerin
etkili bir şekilde’ nasıl gerçekleştirileceğinin öğretiminin planlandığı araştırma olması nedeniyle önem
taşımaktadır.