Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Ayasofya Sempozyumu II, İstanbul, Türkiye, 27 - 29 Mayıs 2022, ss.619-672
Turist rehberlerinin algılarına göre turlarda anlattıkları bazı bilgiler az sayıda turist rehberi tarafından bilinmektedir. Bu nedenle turist rehberleri meslektaşlarına rekabet üstünlüğü sağlamak için diğer rehberlerin bilmediği bilgileri kendi turlarında anlatmak istemektedir. Resmi verilere göre Türkiye’nin en çok ziyaret edilen yapılarından biri olan Ayasofya, turist rehberleri arasında rekabetin yaşandığı yerlerden biridir. Ayrıca, alanyazında turist rehberlerinin turistlere doğru bilgiler anlatması gerektiği belirtilmiştir. Türkiye’deki yasal mevzuat da turist rehberlerinin gerçek dışı beyanda bulunmasını “etik dışı” olarak tanımlayarak; karşılığında “kınama cezası” verilmesi gerektiğini bildirmiştir. Dolayısıyla, az sayıda turist rehberitarafından bilinen Ayasofya’ya ilişkin bilgiler önemlidir, ancak bu bilgilerin doğru olması gerekmektedir. Bilgilerin doğruluğunun sağlanması için akademik çevreler ve bilimsel araştırmalar önemli bir referanstır.
Bu çalışmada, az sayıda turist rehberi tarafından bilinen Ayasofya hakkındaki bilgilerin ortaya çıkarılması ve bilgilerin “bilimsellik” açısından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmada 7 turist rehberinin Ayasofya turunda gözlem yapılmış; ardından Ayasofya konusunda “uzman” kabul edilen 42 turist rehberiyle görüşülmüştür. Ortaya çıkan 77 bilgiye ilişkin konuyla ilgili çalışmaları bulunan akademisyenlerin görüşleri alınmış ve bilgilerin bilimsel araştırmalardaki karşılıkları değerlendirilmiştir. 77 bilgiden 26’sının bilimsel açıdan teyit edilebildiği tespit edilmiştir. Son olarak, araştırmanın sonuçları doğrultusunda Ayasofya’da tur yapan turist rehberleri ve araştırmacılar için öneriler sunulmuştur.