Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akdeniz Jeopolitiği, Hasret ÇOMAK,Burak Şakir ŞEKER, Editör, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss.613-635, 2018
Bu
ünite, Uluslararası İlişkiler çalışmalarında grand strateji yaklaşımının 21.
yüzyıl Türkiye dış politikasına uygulanmasıyla ilgilidir. Ünite ayrıca, bu
uygulamanın Akdeniz ve Akdeniz jeopolitiği üzerindeki genel etkilerini de
ortaya koymaya çalışmaktadır. Bu amaçla ünite, öncelikle grand strateji
kavramını ele almakta ve bir yandan grand stratejinin çeşitli tanımlarını
verirken, diğer yandan da amaçları üzerinde durmaktadır. Daha sonra, 21.
yüzyılda Türk dış politikasında bir grand strateji oluşturmak için iyi bir
metot olan "senaryo planlama" üzerinde durmaktadır. Senaryo
planlamanın temel özellikleri anlatıldıktan sonra, 21. yüzyılda dünya
siyasetinde tahmin edilebilir veya bilinen unsurlardan hareketle ünite,
Türkiye’nin grand strateji oluşturma yolunda dikkate alması gereken unsurlara
değinmektedir. Bunlar arasında bilimsel ve teknolojik gelişmeler, eğitim,
nüfus, göç, kültür ve uygarlık, siber dünya, insan hakları, komşularla
ilişkiler ve yakın-çevre politikası, küreselleşme ve politik ekonomi ile
savunma ve güvenlik ön plana çıkmaktadır. Açıklanan bu grand strateji, "Bölgesel İstikrardan Bilimsel Geleceğe"
şeklinde adlandırılabilir. Nihayet ünite, siyaset yapıcılara ve karar
vericilere faydalı olacak bazı politika tavsiyelerinde bulunmaktadır. Akdeniz
ve Akdeniz jeopolitiği açısından bu ünitenin ana fikri şöyle özetlenebilir: Türkiye'nin Akdeniz bölgesinde tutarlı, uzun vadeli
ve başarılı bir strateji veya politikalar izlemesi, Türk dış politikasında
grand (genel/büyük) bir stratejinin tanımlanmasına bağlıdır.
Aksi takdirde Türkiye'nin gerek fiili olarak bölgede atacağı adımlar gerekse bu
adımların dış politikadaki etkisi geçici, kısa vadeli ve dar kapsamlı
olacaktır. Akademik açıdan düşünüldüğünde de, bir grand strateji eksikliğinde,
Türkiye'nin Akdeniz'le ilişkisini yazmak, bugüne kadar takip edilen bu kısa
vadeli politikaların bir özetini vermekten öteye geçemeyecektir. Türkiye'nin bugüne kadar bilinçli olarak planlayıp
takip ettiği bir grand stratejisi bulunmakta mıdır? Bu soruya
olumlu cevap vermek zordur. Her ne kadar belirli dönemlerde Türkiye belirli bir
grand strateji takip ediyor görünse de (ki bunlar aşağıda incelenecektir), bunların
daha ziyade geçici ve kısa vadeli stratejiler (politikalar) olduğu ve
akademisyenlerin ex post facto incelemelerde bulunarak Türkiye'nin izlediği
politikaları grand strateji gibi tanımlamaya çalıştığı söylenebilir. Dolayısıyla
Türkiye, 21. yüzyılda izleyeceği grand stratejiyi öncelikli olarak oluşturmak
ve Akdeniz dahil olmak üzere bölgesel
politikalarını bu grand strateji üzerine inşa etmek durumundadır.
Ancak bir grand strateji oluşturmak ve geliştirmek, bilimsel gelişmeleri takip
etmekten bilim politikasına, nüfusun gelişiminden internet politikasına kadar
önemli ve temel birçok konuyu kapsamaktadır.