Research Information System
ANADOLU UNIVERSITESI SANAT & TASARIM DERGISI-ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF ART & DESIGN, no.15, pp.167-183, 2025 (ESCI)
Bu çalışma, baskıresimde özgünlüğün fiziksel üretim süreciyle sınırlı olmayıp, sanatçının müdahalesi, teknik değişkenler ve sanat piyasasının kurumsal mekanizmalarıyla inşa edilen bir kavram olduğunu öne sürmektedir. Çalışma, baskıresimde özgünlük kavramını sanat tarihi, felsefi yaklaşımlar ve kurumsal standartlar çerçevesinde ele alarak, sanatın çoğaltılabilir yapısının özgünlük algısını nasıl şekillendirdiğini analiz etmektedir. Nitel bir araştırma yöntemi ve literatür taraması yöntemi ile baskıresmin özgünlük statüsüne dair konuya ilişkin görüşler incelenmiş ve belirleyici tartışmalar üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda, Nelson Goodman’ın autographic/allographic ayrımı, Walter Benjamin’in aura kavramı, Martin Heidegger’in zamansallık anlayışı ve Baudrillard’ın simülakr evreleri bağlamında baskıresmin özgünlük statüsü incelenmiştir. Ayrıca, 1960 Viyana 3. Uluslararası Plastik Sanatlar Kongresi, 1968 İngiltere Ulusal Ressam-Baskıresimciler Derneği ve 1975 Amerikan Baskı Sanatları Birliği tarafından geliştirilen kurumsal yönergeler üzerinden baskıresimde özgünlüğün sanat piyasası ve kurumsal aktörler tarafından nasıl belirlendiği Michel Foucault’un kurumların ve iktidarların belirleyici rolü çerçevesinde tartışılmıştır. Bulgular, baskıresmin yalnızca fiziksel üretim süreçleriyle değil, aynı zamanda sanatçının müdahalesi, teknik değişkenler ve sanat piyasasının söylemleriyle biçimlendirilen çok katmanlı bir özgünlük anlayışına sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle özgünlük kavramının baskıresim özelinde farklı bir yaklaşımla ele alınması gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu çalışma, baskıresmin özgünlük statüsünü belirleyen dinamikleri ortaya koyarak, baskıresmin çoğaltılabilir doğası ile özgünlük arasındaki ilişkiye dair kapsamlı bir değerlendirme sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Baskıresim, Özgünlük, Çoğaltım, Aura, Çoğul Özgünlük