Akademik Veri Yönetim Sistemi
SÖYLEM, cilt.6, sa.2, ss.442-456, 2021 (Hakemli Dergi)
Abstract
The literary works of Vladimir Nabokov are often discussed in terms of intertextuality, since the writer is a known master of literary games and puzzles with numerous allusions, direct or hidden (mis)quotations, dialogues, names, and themes, echoing with multilingual works of world literature. The concept of a rhizome appears as a productive way of interpreting the architecture of Nabokov’s works (Strelnikova 2018). As described by Deleuze and Guattari (1987), rhizome in its application to literature is a design with several cores and many intertwining branches of different authorships, forming the unique texture of a new narrative. Proffer (1974) in his Ada as Wonderland: A Glossary of Allusions to Russian Literature depicts more than twenty examples of Chekhov’s plays weaved into Nabokov’s Ada, or Ardor: A Family Chronicle. These examples constitute the basis of textual analysis in this work. The Turkish translation by Fatih Özgüven (2002) is not presented as an annotated translation and appeals to a reader who would rather perform his/her own literary investigation independently. This strategy is also in line with Nabokov’s idea of an “admirable reader”. An annotated translation, on the other hand, would offer a detailed map for Nabokov’s inter- and sub textual terrain, for a readership with such expectation.
Keywords: Nabokov, Chekhov, Ada, or Ardor: A Family Chronicle, translation, rhizome
Öz
Vladimir Nabokov, dünya yazınından çeşitli yapıtlarla ilişkilendirilen çok sayıdaki açık ya da örtük gönderme, doğru ve çarpıtılmış alıntı, diyalog, isim ve konu içeren yazınsal oyun ve bilmece ustası olarak bilinir. Bu nedenle yapıtları metinlerarasılık açısından sıklıkla ele alınarak incelenir. Köksap kavramı, Nabokov’un romanlarının metinlerarası mimarisini betimlemek için elverişli bir çerçeve sunabilir. (Strelnikova 2018) Deleuze ve Guattari (1987) tarafından yazınsal inceleme için verilen tanımıyla köksap, yeni ve eşsiz bir anlatıyı kurmak üzere farklı yazarlara ait çok sayıdaki dalların ve çoklu merkezlerin bir araya gelmesiyle oluşturulan tasarımdır. Carl Proffer’in (1974) Ada as Wonderland: A Glossary of Allusions to Russian Literature başlıklı çalışmasında, Anton Çehov’un oyunlarından alınan ve Ada ya da Arzu romanının anlatısıyla birlikte örülen yirmiden fazla örnek saptanmıştır. Söz konusu örnekler bu çalışmanın metinsel incelemesi için temel alınmıştır. Fatih Özgüven’in kaleminden çıkan erek metin (2002) açıklamalı çeviri olarak tanıtılmamıştır ve böylelikle metinlerarası bağlantılarını bağımsız olarak araştırmayı yeğleyen bir okur kitlesine seslenen bir çalışmadır. Bu strateji aynı zamanda Nabokov’un ‘mükemmel okur’ tanımıyla da uyumludur. Öte yandan açıklamalı çeviri, bu tür bir beklentisi ve arayışı olan bir okur kitlesi için, Nabokov’un çokdilli metinlerarası coğrafyasının keşfedilmesini sağlayan ayrıntılı bir harita sunabilir.
Anahtar sözcükler: Nabokov, Çehov, Ada ya da Arzu, çeviri, köksap