Akademik Veri Yönetim Sistemi
Değişen Dünyada Kültür ve Sanat , İstanbul, Türkiye, 2 - 03 Haziran 2023, ss.93-95
1947 yılında Theodor Adorno ve Max Horkheimer tarafından kavramlaştırılan kültür endüstrisi; maddi üretim mekanizmalarının bir parçası haline gelen sanatın benzer biçimde metalaşmasını, tüketim toplumu olgusunu, kültürel hayatın dönüşümünü odağına alan bir kavram olarak günümüzde geçerliliğini sürdürmektedir. Bu çalışma, Adorno’nun “günümüzde kültür her şeye benzerlik bulaştırır” ifadesinden hareketle kültür endüstrisinin sanata yansımalarını yapay zekâ sanatı çerçevesinde ele almayı amaçlamaktadır. Görsel, ses ve metin verilerini sanat eserinin malzemesine dönüştüren yapay zekâ; resim, heykel ve enstalasyon gibi geleneksel sanat biçimlerini video mapping’, ‘data painting’ ve ‘data sculpture' olarak adlandırılan sanat biçimleri ile yeniden üretmektedir. Yapay zekâ sanatının sınırları içerisinde yeniden üretilen kültürel metalar bilim, teknoloji ve sanat ekseninde tasarlanarak kitle tüketimine sunulmaktadır. Yapay zekanın kullanıldığı sanat eserleriyle öne çıkan sanatçıların açtığı yoldan ilerleyen sanatsal üretimler birbirine benzer biçimler meydana getirmektedir. Örneğin; Refik Anadol’un, “Machine Hallucination” gibi birçok projesinde görülen soyut, akışkan ve hareketli animasyonlar yapay zekanın ürettiği sonuçların sanatçı tarafından ortaya konan görsel biçimidir. Bu popülerleşen biçimsel tarz kendisini bir heykel, resim ya da video mapping biçiminde ortaya koymaktadır. Ortaya çıkan bu popüler formlar kendini yeniden üreterek benzer görsellerin öne çıktığı dekoratif sanatlara yaklaşan bir anlayışla kendini tekrar etmektedir. Lyotard’ın popüler anlatı pragmatiği olarak kavramlaştırdığı gibi bu anlatılar sayesinde belirli kurallara itaat edilerek meşrulaştırılan endüstri ile bağlantılı bir yapay zekâ sanatı ortaya çıkmaktadır. Bu çalışma, kültür endüstrisi bağlamında yapay zekanın kullanıldığı popüler sanat eserlerinin ayrışan yönlerini tartışmayı amaçlamaktadır.