Akademik Veri Yönetim Sistemi
Paris Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi - VI, Paris, Fransa, 9 - 11 Temmuz 2021, ss.13-14
Taşıma hukukunun, uluslararası karakteri, ulusal hukuklardan bağımsız yeknesak bir düzenin
oluşmasına neden olmaktadır. Ancak, modern taşıma hukukunun gelişimi içinde, uluslararası
sözleşmelerin ulusal taşıma hukuku kurallarına yön verdiği görülmektedir. Başka bir ifadeyle,
devletler (genel olarak) kendi ulusal hukuklarını uluslararası taşıma hukuku düzenine uydurmaya
gayret etmektedir. Üstelik bu tespit, taşıma hukukunun sadece maddi hukukkuralları bakımından
değil, aynı zamanda kanunlar ihtilafı hukuku kuralları bakımından da ilerisürülebilir.
5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun (MÖHUK) 1.
maddesinin 2. fıkrası uyarınca, “Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu milletlerarası sözleşme
hükümleri saklıdır”. Dolayısıyla, Türk mahkemelerinin önüne gelen yabancı unsurlu eşya taşıma
sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar, Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu taşımayla
alakalı bir milletlerarası sözleşmenin uygulama alanına giriyorsa, MÖHUK’taki bağlama
kurallarına gidilmez. İlgili milletlerarası sözleşme hükümlerine göre uyuşmazlık doğrudan
çözüme kavuşturulabileceği gibi, milletlerarası sözleşmede yer alan bağlama kuralıyla
uyuşmazlığın maddi hukuk bakımından çözümü için herhangi bir devletin hukuku dayetkili
kılınabilir.
Türk mahkemelerinin önüne gelen yabancı unsurlu eşya taşıma sözleşmesinden kaynaklanan
uyuşmazlıkla ilgili Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu taşımayla alakalı milletlerarası sözleşme
yoksa veya milletlerarası sözleşme var olmakla birlikte yabancı unsurlu uyuşmazlık bu
milletlerarası sözleşmenin uygulama alanına girmiyorsa veya yabancı unsurlu uyuşmazlığa
milletlerarası sözleşme hükümleri uygulanmakla birlikte uyuşmazlığın bazı yönleri bakımından
milletlerarası sözleşmede hüküm bulunmuyorsa (uyuşmazlığın milletlerarası sözleşme
hükümlerinin uygulanamadığı kısımları bakımından) MÖHUK’taki bağlama kuralları devreye
girecektir. Yabancı unsurlu eşya taşıma sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıkla ilgili
MÖHUK’taki bağlama kuralı 29. maddede yer almaktadır.
Bahsi geçen maddede genel anlamda eşya taşıma sözleşmelerine uygulanacak hukuk tespitedilmiş
olup, iş bu Tebliğ’de Türk yüksek yargı organlarının bazı kararlarından faydalanılarak, yabancı
unsurlu eşya taşıma sözleşmelerine uygulanacak hukuk tüm yönleriyle ele alınacaktır.
The international character of transport law causes the formation of a uniform order independent
of national laws. However, in the development of modern transport law, international conventions
seem to guide the rules of national transport law. In other words, states (in general) try to adapt
their national laws to the international transport law order. Moreover, this determination can be
asserted not only in terms of substantive law rules of transport law, but also in terms of conflict of
laws rules.
In accordance with paragraph 2 of article 1 of the Law No. 5718 on Private International Law and
Procedural Law (PILPL), “The provisions of the International Convention to which the Republic
of Turkey is a party are reserved”. Therefore, if disputes arising from a contract for the carriage
of goods with a foreign element before the Turkish courts fall within the scope of the application
of an international convention related to transport to which the Republic of Turkey is a party, the
conflict of rules in PILPL are not applied. According to the provisions ofthe relevant international
agreement, the dispute can be resolved directly, or the law of any statecan be authorized for the
settlement of the conflict in terms of substantive law, with the conflict of laws rule in the
international convention.
If there is no international agreement regarding the transportation of the Republic of Turkey
regarding the dispute arising from the contract of carriage of goods with foreign elements beforethe
Turkish courts, or if there is an international agreement but the dispute with foreign elementsdoes
not fall within the scope of application of this international agreement, or if the provisionsof the
international agreement are applied to the dispute with foreign elements, some aspects ofthe
dispute If there is no provision in the international agreement regarding the issue (in terms of the
parts of the dispute where the provisions of the international agreement cannot be applied), the
conflict of laws rules in the PILPL will come into effect. The conflict of laws rulein the PILPL
regarding the dispute arising from the contract for the carriage of goods with foreign elements is
included in Article 29.
In the aforementioned article, the law to be applied to the goods carriage contracts has been
determined in general, and in this Paper, the law to be applied to the goods carriage contracts with
foreign elements will be discussed in all aspects by making use of some decisions of the Turkish
high judicial bodies.