Akademik Veri Yönetim Sistemi
16. Türkiye Maliye Sempozyumu, Antalya, Türkiye, 28 - 31 Mayıs 2001, ss.41-68
Günümüzde, çok partili demokratik sistemi benimseyen ülkelerde, iktidar ve
muhalefet partilerinin yeniden seçilebilmek ve iktidara sahip olabilmek amacıyla, anayasa!
kurallar çerçevesinde, bir rekabet içerisinde oldukları, iktidar partilerinin, özellikle seçim
yıllarında, kamu kaynakları kullanımını artırdıkları ve popülist politikalar uygulama eğiliminde
oldukları İfade edilmektedir.
Partilerin seçilmek için rekabet etmesi, kamu harcamalarının artışını iki yönde
etkileyebilmektedir. Birinci olarak, partiler kendi aralarında kamusal kaynakların kullanımı
açısından rekabet edebilmekte ve bu rekabet sonucunda kamu harcamaları genel olarak bir
artış gösterebilmektedir. Bu durumda, kamu harcamaları ve seçim dönemleri arasında bir
ilişki kurulmakta ve kamu harcamalarının, partilerin seçim kazanma isteklerinden
kaynaklanan bir artış gösterdiği ifade edilmektedir 1
. İkinci olarak, partiler arası rekabet,
partilerin siyasi görüşlerine bağlı olarak ekonomi politikalarının farklılığı ile
ilişkilendirilmektedir 2
. Bu durumda ise, kamu harcamalarının bileşiminde bir takım
değişiklikler meydana gelebilmektedir. Örneğin, sosyal demokrat iktidar döneminde, işsizliği
azaltıcı ya da ücret artışlarını destekleyici eğilimler artarken, daha muhafazakar iktidarlarda
tersi eğilimler gözlemlenebilmektedir.
Ülkemizde de, çok partili demokratik sisteme geçilmesinden bugüne değin,
hükümetlerin, yeniden seçilebilmek amacıyla, özellikle seçim yıllarında, kamu kaynakları
kullanımını artırma ve popülist politikalar uygulama eğiliminde oldukları ifade edilmektedir 3
.
Bu bağlamda, bu çalışmada gerçekleştirilmek istenilen, bütçe ödeneklerini ele alınan belli bir
zaman dönemi süresince inceleyerek seçim yıllarında ödeneklerdeki değişiklikleri saptamak
ve bunları diğer yıllarda gözlemlenen gelişmelerle karşılaştırmaktır. Böylece, ülkemizde, çok
partili demokratik sistem süresince hükümetlerin, seçmen desteğini sağlayabilmek ve
yeniden seçilebilmek için seçim yıllarında uyguladıkları harcama politikalarının eğilimi
hakkında bir fikir edinebilmek ve bu arada, bütçe ödenekleri bileşiminde gözlemlenen
değişikliklerin iktidarda olan partilerin hizmet öncelikleri ile bir ilişkisinin olup olmadığını
saptamak mümkün olabilecektir.
Çalışmada, demokratik koşullarda ilk kez gerçekleştirilen ve birden fazla siyasal
partinin katıldığı 1950 seçimlerinden günümüze değin uzanan dönem incelenmektedir