Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezkire Düşünce-Siyaset-Sosyal Bilim, cilt.33, sa.89, ss.123-150, 2024 (Hakemli Dergi)
Bu makale, İslam’ın hac ibadetinde idealize ettiği “tearüf” anlayışı ile günümüz sosyolojisinin popüler kavramlarından olan sosyal sermaye kavramı arasında fenomenolojik metodoloji üzerinden anlamsal bağ kurmayı amaçlar. Bu amacın gerçekleştirilmesi için “tearüf” kavramının Kur’anî bir kavram olmasından dolayı araştırma alanı olarak Kur’an’ın kendisi ve Kur’an tefsirleri seçilmiştir. Başta belirtmek gerekir ki Kur’an’ın herhangi bir kavram veya konu özelinde yorumlanması esnasında tek bir anlama ulaşmanın mümkün olmadığı kabul edilmelidir. Buna rağmen Kur’an’ın “tearüf” idealinin sosyal sermaye kavramı ile anlamsal bağının derinlemesine anlaşılması ve bu idealin içerdiği mesajların daha iyi kavranması için Fenomenolojik metodoloji etkili bir araç olabilir. Kur’an’ın “tearüf” idealinin hac ibadeti ile olan ilişkisi ise bu ideal anlayışın özgün deneyiminin hac ibadeti ile mümkün olduğu iddiasına dayanmaktadır. Yine belirtmek gerektir ki Sosyal sermaye seküler toplum temelli bir olgudur ve bu nedenle durumsaldır. Fakat Kur’an ne toplumu ne de başka bir maddi yapıyı seküler-kutsal ayrımına tabi tutmaz. Dahası varlığı bütünsel olarak kuşattığını bir temel kabul türünden sık sık hatırlatır. Dolayısıyla bu makale kutsal kitabın perspektif inden sosyal sermaye için bir çerçeve oluşturmaya çalışırken amaç bakımından gelişimsel, yöntem bakımından ise nitelikseldir. Bu açıdan makale, “tearüf” idealiyle sosyal sermaye kavramının anlamsal ortak paydaları, kesişim ve ayrışım zeminleri hakkında bazı sonuçlara varmak için esas olarak kavramsal ve keşifsel nitelikte görülebilir.