The Applicable Law to Cultural Property


Creative Commons License

Aygün M.

International Journal of Liberal Arts and Social Science, cilt.4, sa.6, ss.57-70, 2016 (Hakemli Dergi)

Özet

Kültür varlıklarının insanlık için önemi, onların gelecek kuşaklara aktarılmasını gerektirmektedir. Bu durum kültür varlığının fiziksel olarak muhafaza edilmesi yanında, ait olduğu mekanda korunması kavramını da beraberinde getirmektedir. Maalesef, kültür varlıkları yüzlerce yıldan beri gerek hukuki, gerek hukuki olmayan yollarla el değiştirmiş, talan edilmiş ve tahribata uğramıştır. İmparatorluk dönemlerinde kolonilerdeki kültür varlıklarının İmparatorluk merkezlerine taşınması hadisesi, günümüzde, uluslararası yasadışı kültür varlığı ticareti şeklinde devam etmektedir. Dolayısıyla kaynak ülkede kültür varlığını korumak için getirilen tedbirler, eser, ülke dışına çıktığında etkisini kaybetmekte, uluslararası alanda el değiştiren kültür varlıkları farklı hukuk düzenlerinde çeşitli muamelelere konu olmaktadırlar.

Bu çalışmada, uluslararası alanda el değiştiren külltürel mallara ilişkin yabancı unsurlu uyuşmazlıklara uygulanacak hukuk konusu incelenecektir. Bilindiği üzere, milletlerarası özel hukukta ayni hakların lex rei sitae’ye (lex situs da denilmektedir) yani eşyanın bulunduğu yer hukukuna tâbi olduğu yönünde genel bir prensip bulunmaktadır. Bu prensip, bugün çoğunlukla bütün hukuk sistemlerinde uygulanma imkânına sahiptir. Peki, kültürel mallar acaba lex rei stae kuralına istisnasız bağlanmalı mıdır? Şu husus önemle belirtilmelidir ki, kültür varlıklarının diğer ticari eşyalardan farklı nitelikte olması ve uluslararası alandaki mahkeme kararlarının yasa dışı sanat eseri ticareti üzerinde caydırıcı etki gösterebilme gücü, uygulanacak hukuk meselesinin de farklı bir anlayışla ele alınmasını gerektirmektedir.

Importance of cultural assets for humanity, requires to be passed on to the next generations. This situation requires to physical protection along with its protection within the place it belongs. Unfortunately, cultural assets changed hands for centuries as legal or illegal ways, destroyed and destructed. Once in Emperor Times the cultural assets were moved from the colonies to the emperor centers and today it continues as illegal cultural assets trade. Therefore, precautions of protecting the asset in source country, are inefficient once the artifact is outside of the country, and cultural assets are facing the variety of procedures in different law systems in international platform. In this study, the applicable law to conflicts with foreign element regarding cultural assets which changing hands in the international area, will be examined. As is known, general principal in private international law, real rights to lex rei sitae (also called as lex situs) meaning the wherever the goods is that place law will be applied. This principal, is able to applied most legal systems today. So, is it that cultural assets should be bound to strict lex rei stae rule without an exception? It should be strongly noted that, due to the cultural assets are different than ordinary trade goods and the effect of international court decisions can be effective on illegal art trade, requires the handling of the applicable law in a different understanding.