Akademik Veri Yönetim Sistemi
ACADEMY 4th INTERNATIONAL CONFERENCE ON LAW AND FORENSIC SCIENCES, Rome, İtalya, 25 - 27 Ağustos 2023, ss.99-113
Yapay zekânın uygulama alanı her geçen gün
artmaktadır. Bu durumlarda yapay zekânın hukuki bakımdan rolünün tespit
edilmesi, ceza hukukunun bu role bakışının ele alınması çok önemlidir. Bu
çalışmanın konusu, yapay zekanın ceza yargılamasında kullanılması ve bunun ceza
muhakemesi ilkeleri üzerinde olası etkileridir. Yapay zekanın ceza
muhakemesinde ne şekilde kullanılabileceği ve bu durumun ceza muhakemesi
ilkeleri üzerine oluşturabileceği etkiler inceleme konusunu teşkil edecektir.
Ceza muhakemesinde soruşturma evresinde delil elde etmede; kovuşturma evresinde
ise delillerin değerlendirilmesinde olduğu gibi ceza muhakemesinde yapay zeka
teknolojilerinin çeşitli amaçlarla kullanıldığı gözlenmektedir. Esasında yapay
zeka teknolojilerinin getirilmesiyle birlikte ceza muhakemesi ve suçun ispatı
sürecinde yapay zekanın kullanılması olasılığı da değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte bir ceza davasında delil toplamada yapay zeka kullanmak
durumlarında olduğu gibi yapay zeka teknolojilerinin kullanılmasının ceza muhakemesi
ilkeleri üzerinde olası sorunlar yaratması da mümkündür. Örneğin delillerin
yapay zekayla değerlendirilmesinin, ceza yargılamasında delillerin serbestçe
değerlendirilmesi ilkesine aykırı olabileceği söylenebilir. Yapay zekanın ceza
muhakemesi sürecine dahil edilmesi siber güvenlik meselesinin de önemini
artırmaktadır. Benzer şekilde yapay zekanın ceza muhakemesinde kullanılması
olumlu yanlarının yanında insan hakları ihlallerine de neden olabilmektedir.
Çalışmada konu, ceza ve ceza muhakemesi hukuku bilgileri temelinde yapay zeka
teknolojisinin 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu (TCK) ve 5271 sayılı Ceza
Muhakemesi Kanunu (CMK) çerçevesinde ele alınmak suretiyle doktrindeki görüşler
de değerlendirilerek ele alınacaktır. Çalışmanın pratik önemi ise ceza yargılamasında
yapay zeka teknolojilerinin kullanılması ile ilgili olarak geliştirilecek
mevzuat bakımından yapay zekanın ceza muhakemesi sistemine oluşturabileceği
katkılar yanında olumsuz yanlarını mevzuat yapıcılar da dahil olmak üzere
doktrinle paylaşma ve mevzuat geliştirme çalışmalarında bu tespitlerin
kullanılabilmesine imkan sağlama noktasındadır.