Akademik Veri Yönetim Sistemi
20th INTERNATIONAL SYMPOSIUM OF COMMUNICATION IN THE MILLENIUM, Eskişehir, Türkiye, 5 - 07 Kasım 2024, ss.1-8
Özet
Bu çalışma sağlıklı beslenme ve diyet konusunda en çok takip
edilen farklı bir anlatımla bu alanda fenomen olan diyetisyenlerin instagram
hesaplarının içerik incelemesine odaklanmaktadır. Böylesi bir araştırma yapılma nedeni çok
takip edilen hesapların hangi konularda, neleri nasıl paylaştıklarının ortaya
çıkarılmasıdır. Eşdeyişle paylaşılan
postların uzmanlık alanına değin bilgi paylaşımı mı, yoksa takipçi kazanmaya
yönelik içerikler ile mi ilgi topladığı serimlenmeye çalışılmıştır.
Sosyal medya günümüzün en korunaklı sosyalleşme ortamları,
yeni kamusal alanlarıdır. Geniş bir insan topluluğuna hızla ve ücretsiz biçimde
ulaşabilmesi, kullanımın ehliyete tabi olmayışı, mobil telefonlar üzerinden 365
gün 24 saat kullanılabilir olması sosyal medyayı bir cazibe merkezi haline
getirmektedir. Yegen(2015)geleneksel kitle iletişim araçlarının önüne geçen
internetin her tabakadan insan için kolay erişilebilir oluşuna işaret ederek,
sosyal ağların özgür ve katılımcı yapısı ile sosyal bir kimlik inşasına
aracılık etmekte olduğuna vurgu yapar. Kaplan ve Haenlein (2010) sosyal
medyayı, kullanıcısının içerik oluşturabilmesine ve bunu diğer kullanıcılar ile
paylaşabilmesine olanak tanıyan bir grup internet veri tabanlı uygulama olarak
tanımlarken, Kılıç (2011)bir mühendislik bilgisi ve teknisyen yetkinliğine
ihtiyaç duyulmadan kişisel tercihler çerçevesinde paylaşım yapabilmenin
insanlara tanıdığı özgürlük üzerinden tanımına yer verir.Bu bağlamda yapılan araştırmada
en çok takip edilen hesaplar arasından 15 tanesi amaçsal örneklem tekniğiyle –
takipçi sayısı 10 binin üzerinde olan aktif hesaplar arasından seçilmiş;
1.Ocak.2024 - 31.Mart.2024 tarihleri arasında (3 aylık bir zaman diliminde)
hesap sahiplerinin postları, görsel, işitsel materyal kullanımı ve içeriği
bakımından değerlendirilmiştir. İçerik analizi tekniğiyle toplanan veriler,
SPSS veri analiz programı aracılığıyla irdelenmiştir.
Hesaplara değin genel bulgular şöyledir: Yapılan
çalışmaya konu edilen 15 diyetisyenin bir instagram sayfası sahibi olmasından
bugüne yaptıkları toplam paylaşım sayısının 234 ile 9375 arasındadır;
takipçilerinin 11 bin ile 1 milyon arasında değişmektedir. Bu çalışmada
takipçilerin tümünün gerçek kişilerden oluşan yani organik takipçilerden
oluştuğu varsayılmaktadır. 15 diyetisyenden sadece bir tanesinin çalışmakta
olduğu kuruma-hastaneye dair bilgi bulunmaktadır. Diyetisyenlerin hizmet
verdiği il konum, en yüksek takipçi sayısına sahip ilk üç diyetisyenin
hesabında verilmemekte- diğerlerinin ise İstanbul, İzmir, Ankara, Diyarbakır ve
Sivas biçiminde sıralanmaktadır. 15 diyetisyenin sadece bir tanesinde hangi
üniversiteden mezun olduğuna dair bilgi paylaşmaktadır. 15 diyetisyenden 8
tanesinin sayfasında takipçisine motivasyon veren slogan cümle yer alırken, 7
tanesinde hiçbir slogan bulunmamaktadır. 2 diyetisyenin ana sayfasında iletişim
bilgisi bulunmazken, bu sayfalar danışanları ile kuracakları iletişimi, sadece
instagram üzerinden sağlamaya yönlendirmektedir.13 diyetisyen detaylı iletişim
bilgisine, adres, mail, telefon biçiminde sayfasında yer vermektedir. 15
diyetisyenin ilk üçte yer alan yüksek takipçi sahibi fenomenlerinden iki tanesi
erkek biri kadın iken 15 diyetisyenden de üç tanesi erkek, 12 tanesi kadın
diyetisyenler arasından, aramalarda öncelikli olarak arama çubuğunda ekrana
düşmektedir.
Çalışmada incelenen 15 diyetisyenin 8 tanesi
paylaşımlarını her gün yapmakta, geri kalan 7 diyetisyen ise haftalık olarak 2
paylaşım ortalamasında yer almaktadır. En yüksek paylaşıma sahip ilk üç
diyetisyenin paylaşımlarının yine haftalık olduğu görülmüştür. Diyetisyenlerin 4 tanesi postların tamamını sağlıklı
yaşamak için gerekenleri ifade etmeye ayırırken, en yüksek takipçi sayısına
ulaşmış olan ilk üç diyetisyenin sağlıklı yaşam önerilerinin toplam postlarının
yarısı kadar olduğu gözlenmektedir. 9 diyetisyenin paylaşımları arasında
vejeteryanlara özel içeriklere yer verdiği görülürken, 14 tanesi tiroid, şeker
vb yaygın hastalıklar özelinde paylaşımlarda bulunmuştur.
Paylaşımların içeriklerine bakıldığında diyetisyenlerden bir
tanesi hiçbir bilimsel içeriğe yer vermezken, 2 tanesi sadece 1’er paylaşımını
bilimsel verileri iletmek için kullanmıştır. Geri kalan 12 diyetisyen ise
bilimsel verilere yer verme oranları değişse de, paylaşımlarında uzmanlık
gerektiren bilgilere yer vermektedir. Diyetisyenlerin tamamı avakado, badem,
yoğurt gibi farklı besinler özelinde tavsiye ve kürler ile diyet içerikleri
hazırlamıştır.
6
diyetisyen zayıflatma amaçlı söylem ve görsellere paylaşımlarında yer
vermezken, 6 diyetisyen de kendisine gelen soruları yanıtlamak için cevabi
nitelikte paylaşımlar yapmaktadır. 8 diyetisyen, eski danışanlarının kişisel
bilgi ve görselleri ile onların kendisinden aldıkları hizmet sonrası geldikleri
iyi hali, öncesi sonrası görselleri ve süreçlerini paylaşmayı tercih
etmişlerdir. 15 diyetisyenden 5 tanesi kendi kişisel hayatından, özel alanından
dolaylı veya doğrudan hiç bahsetmemekte, kendisini özne olarak mesleğinin
dışında tutmaktadır. En yüksek takipçi sayısına sahip 3 diyetisyenin 2 sinin ise
kendi özel hayatına dair hiçbir paylaşım yapmayı tercih etmediği gözlenmiştir. Araştırma
kapsamında, takipçi sayısındaki artışla, diyetisyenlerin zayıflama odaklı
öneriler içeren paylaşmaları arasındaki ilişki durumu incelenmiş, takipçi
sayısı 10 bin ile 30 bin arasında olan 3 diyetisyenin tümü (%100), takipçi
sayısı 30 bin ile 60 bin arasında olan 3 diyetisyenin 2 tanesi (%66.7); 60 bin-
90 bin arasında takipçisi olan diyetisyenlerin 1 tanesi (%33.3) ve takipçi
sayısı 120 binden fazla olan 6 diyetisyenin tamamının zayıflama odaklı öneriler
hazırlayarak paylaştığı görülmüştür. O halde zayıflama vaadi ile paylaşımlarda
bulunan tüm diyetisyenlerin takipçi sayılarının artmakta olduğu söylenebilir.
Sonuç
olarak toplumda, sağlıklı beslenme ve zayıflamak önemli bir yaşam pratiği veya
arzusu olarak artmaktadır. Sosyal medya fenomenlerinin sayısının çoğalması da
bunun bir yansıması olarak yorumlanabilir. Sosyal medyayı kullanan hedef kitle
de ne istediğini, nerede neyi araması gerektiğini bilen, benzerlerinden
kendisine kalite ve maliyet bakımından en uygun olanını seçebilen tüketiciler
haline gelmiştir. Diyet listesi veren bir diyetisyenin kendisinin de zayıf ve
sağlıklı görünüme sahip olması önemli bir faktör konumundadır. Günümüz
medyasında uzman olduğunu belirten diyetisyenin nerede eğitim aldığı değil,
nasıl göründüğü ve etkili paylaşım yapabilmesi takipçi sayısını artırmaktadır. Her
gün değil haftada 2 defadan sık paylaşım yapmak, bilimsel verilerden çok günlük
pratiklerde diyet ürünlere yer vermek, takipçilere kendi hayatından samimi
kareler sunmak instagram fenomeni diyetisyenlerin popüler olmasına en çok etki
eden pratiklerdir.
Anahtar Kelimeler, Diyetisyen, İnstagram, Diyet, Sağlık
Profesyonelleri, Medya, Sağlık
INSTAGRAM USAGE PRACTCES OF FENOMEN DIETICIANS
Abstract
This study focuses on the content analysis of the Instagram accounts
of dietitians who are the most followed in the field of healthy nutrition and
diet. The reason for such a research is
to find out what and how the most followed accounts share their content. In other words, it was tried to determine
whether the posts shared share information about the field of expertise or
whether they attract attention with content aimed at gaining followers.
Social media are today's most protected socialising
environments and new public spaces. The fact that it can reach a large
community of people quickly and free of charge, that its use is not subject to
a licence, and that it can be used 24 hours a day, 365 days a year via mobile
phones makes social media a centre of attraction. Yegen (2015) points to the
easy accessibility of the internet, which surpasses traditional mass media, for
people from all strata and emphasises that social networks mediate the
construction of a social identity with its free and participatory structure.
Kaplan and Haenlein (2010) define social media as a group of internet
data-based applications that allow the user to create content and share it with
other users, while Kılıç (2011) defines it as the freedom to share within the
framework of personal preferences without the need for engineering knowledge
and technician competence.
In this context, 15 of the most followed accounts were
selected from among the active accounts with more than 10 thousand followers
through purposive sampling technique; the posts of the account owners between
1.January.2024 - 31.March.2024 (in a 3-month period) were evaluated in terms of
the use and content of visual and audio materials. The data collected by
content analysis technique were analysed through SPSS data analysis
program.
The general findings regarding the accounts are as follows:
The total number of posts made by the 15 dietitians subject to the study since
they have an Instagram page is between 234 and 9375; their followers vary
between 11 thousand and 1 million. In this study, it is assumed that all of the
followers are real people, that is, organic followers. Only one of the 15
dietitians has information about the institution-hospital where she/he works.
The location of the province where the dietitians serve is not given in the
accounts of the first three dietitians with the highest number of followers -
the others are listed as Istanbul, Izmir, Ankara, Diyarbakır and Sivas. Only
one of the 15 dietitians shares information about which university they
graduated from. While 8 of the 15 dietitians have a slogan sentence that
motivates their followers, 7 of them do not have any slogan. While 2 dietitians
do not have contact information on their home page, these pages direct them to
communicate with their clients only through Instagram. 13 dietitians include
detailed contact information on their page in the form of address, mail,
telephone. Among the 15 dietitians, two of the influencers with high followers
in the top three of the 15 dietitians are male and one is female, while three
of the 15 dietitians are male and 12 of the 15 dietitians are female, and they
appear on the screen primarily in the search bar in searches.
Of the 15 dietitians analysed in the study, 8 of them share
their posts every day, while the remaining 7 dietitians share 2 posts on a
weekly basis. It was observed that the posts of the first three dietitians with
the highest number of posts were also weekly. While 4 of the dietitians devote
all of the posts to expressing the requirements for healthy living, it is
observed that the healthy living suggestions of the first three dietitians who
have reached the highest number of followers are half of their total posts.
While 9 dietitians included content specific to vegetarians among their posts,
14 of them shared posts specific to common diseases such as thyroid, diabetes,
etc.
Considering the content of the posts, one of the dietitians
did not include any scientific content, while 2 of them used only 1 post each
to convey scientific data. The remaining 12 dietitians include information
requiring expertise in their posts, although the rate of including scientific
data varies. All of the dietitians prepared diet content with recommendations
and cures for different foods such as avocado, almond, yogurt.
While 6 dietitians do not include discourses and visuals for
slimming purposes in their posts, 6 dietitians make answer-based posts to
answer the questions they receive. 8 dietitians preferred to share personal
information and visuals of their former clients and the good state they reached
after the service they received from them, before and after visuals and
processes. 5 out of 15 dietitians do not directly or indirectly mention their
personal life and private area, and keep themselves outside their profession as
a subject. It was observed that 2 of the 3 dietitians with the highest number
of followers did not prefer to share anything about their personal life.
Within the scope of the research, the relationship between
the increase in the number of followers and dietitians' posts containing weight
loss-oriented suggestions was examined, and it was observed that all 3
dietitians with followers between 10 thousand and 30 thousand (100%), 2 of 3
dietitians with followers between 30 thousand and 60 thousand (66.7%), 1 of
dietitians with followers between 60 thousand and 90 thousand (33.3%) and all 6
dietitians with more than 120 thousand followers prepared and shared weight
loss-oriented suggestions. Therefore, it can be said that the number of
followers of all dietitians who share posts with the promise of slimming is
increasing.
As a result, healthy eating and slimming are increasing as
an important life practice or desire in society. The increasing number of
social media phenomena can be interpreted as a reflection of this. The target
audience using social media has also become consumers who know what they want,
where to look for what, and can choose the most suitable one in terms of
quality and cost. It is an important factor for a dietitian who gives a diet
list to have a slim and healthy appearance. In today's media, the number of
followers increases not where the dietitian who states that he is an expert,
but how he looks and his ability to share new posts effectively. Sharing more
often than 2 times a week, not every day, including diet products in daily practices
rather than scientific data, and presenting sincere knowledge as well as frames from their own lives with followers are
the important practices that most affect the popularity of instagram phenomenon
dietitians.
Keywords,
Dietitian, Instagram, Diet, Health Professionals, Media, Health