Akademik Veri Yönetim Sistemi
PROF. DR. İHSAN ERDOĞAN’A ARMAĞAN, ERMENEK İBRAHİM, Editör, Adalet Yayınevi, Ankara, ss.59-76, 2024
Kesinlik sınırının belirlenmesi ve uygulanması, hukuk sisteminin temel ilkelerinden olan adil yargılanma hakkı ve hak arama özgürlüğü açısından önemlidir. Kesinlik sınırı ve bu sınırın uygulanmasına ilişkin ilkeler adil yargılanma hakkı ve bu kapsamda hak arama özgürlüğü ile mahkemeye erişim hakkı gibi temel yargısal hakları doğrudan etkilemektedir. Kesinlik sınırı hangi mahkeme kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceğini ve uyuşmazlık konusu hakkında üst mahkemeler tarafından inceleme yapılıp yapılamayacağını, başka bir deyişle mahkeme kararlarının üst mahkeme denetimine tâbi olup olmadığını belirler. Kesinlik sınırının yüksek tutulması veya kesinlik sınırının yanlış uygulanması, esasında kanun yolu denetimine tâbi olması gereken kararları bu kapsamdan çıkarabilir. Buna bağlı olarak hukuki korunma talep eden tarafların hak arama hürriyeti sınırlandırılmış olur. Hak arama hürriyeti kanunla sınırlandırılabilirse de sınırlamanın ölçüsüz olması hak arama hürriyetinin özüne müdahale teşkil edebilir. Yabancı para alacakları söz konusu olduğunda, mahkeme kararlarının kanun yoluna tâbi olup olmadığının belirlenmesinde dikkate alınan kesinlik sınırı ve uygulaması daha da hassasiyet gerektirir. Zira yabancı para alacakları söz konusu olduğunda döviz kurlarında veya Türk Lirasının diğer para birimleri karşısındaki değerinde meydana gelen dalgalanmalar, yabancı para alacaklarına ilişkin davalarda kesinlik sınırının uygulanmasında hukuki belirsizliklere neden olmaktadır. Hukuki belirsizlikler nedeniyle yaşanan hak kayıpları ise kişilerin yargıya olan güvenini sarsmaktadır. Bu çalışmada yabancı para alacaklarında temyiz kesinlik sınırına ilişkin mevcut uygulamaların ve olası sorunların tespit edilmesi ve çözüm önerilerinin geliştirilmesi amaçlanmıştır. Bu bağlamda hukuk mahkemelerinde yabancı para alacakları için açılan davalarda kesinlik sınırının belirlenmesine ilişkin mevcut yasal düzenlemeler ve yargı kararları, yabancı para alacaklarına ilişkin davalarda döviz kurlarında meydana gelen değişimlerin etkisi incelenmiş; mevcut uygulamaların adil yargılanma hakkı ve hak arama özgürlüğüne etkisi ortaya konulmuştur. Değerlendirme ve sonuç bölümünde ise olması gereken hukuk bakımından çözüm önerisi sunulmuştur.
The determination and application of the limit of certainty is important in terms of the right to a fair trial, which is one of the fundamental principles of the legal system, and the freedom to seek rights. The limit of certainty and the principles regarding the application of this limit directly affect fundamental judicial rights such as the right to a fair trial and, in this context, the freedom to seek rights and the right of access to court. The finality limit determines which court decisions can be appealed against and whether the matter in dispute can be reviewed by higher courts, in other words, whether court decisions are subject to the review of higher courts. Keeping the finality limit high or misapplication of the finality limit may exclude decisions that should be subject to judicial review from this scope. Consequently, the freedom of the parties seeking legal protection is restricted. Although the right to seek remedy may be limited by law, an excessive limitation may constitute an interference with the essence of the right to seek remedy. In the case of foreign currency receivables, the limit of finality and its application in determining whether court decisions are subject to legal remedy requires even more sensitivity. This is because, in the case of foreign currency receivables, fluctuations in exchange rates or the value of the Turkish Lira against other currencies cause legal uncertainties in the application of the certainty limit in cases regarding foreign currency receivables. The loss of rights due to legal uncertainties undermines people's trust in the judiciary. In this study, it is aimed to determine the current practices and possible problems regarding the appeal finality limit in foreign currency receivables and to develop solution proposals. In this context, the current legal regulations and judicial decisions regarding the determination of the finality limit in cases filed for foreign currency receivables in civil courts, the effect of the changes in exchange rates in cases related to foreign currency receivables have been analyzed; the effect of current practices on the right to a fair trial and freedom to seek rights has been revealed. In the evaluation and conclusion section, a solution proposal is presented in terms of the law that should be in place.
Translated with DeepL.com