Kumiss


Creative Commons License

Güldemir O.

in: Beverages with Historical, Cultural and Tourism Dimensions, Gökhan Yılmaz, Editor, Detay Yayıncılık, Ankara, pp.261-272, 2023

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Vocational Book
  • Publication Date: 2023
  • Publisher: Detay Yayıncılık
  • City: Ankara
  • Page Numbers: pp.261-272
  • Editors: Gökhan Yılmaz, Editor
  • Anadolu University Affiliated: Yes

Abstract

Binlerce yıllık tarihi geçmişten, Orta Asya’dan Anadolu’ya, Kuzey Afrika’dan Karadeniz civarı ile Doğu Avrupa’ya kadar geniş bir coğrafyadan beslenen ve kümülatif özellikler taşıyan Türk kültüründe çorbadan tatlıya kadar birçok kategoride örnekler bulunur. Bu kategorilerden birisi olan içecekler ise bu kitapta çoğu örneğini detaylı olarak okuyor olduğunuz çeşitleri bünyesinde barındır. Geçmişte Orta Asya civarında Türk içeceklerinin daha çok hayvan sütünden imal edildiği bilinir. Bu coğrafyada at ile birlikte keçi, koyun, sığır, deve ve geyik yetiştirilir. Yetiştirilen bu hayvanların eti, derisi, yünü ve sütü kullanılır. Hayvanların sütü doğrudan içildiği gibi tereyağı, yoğurt peynir çeşitleri ile ayran ve kımız gibi çeşitli içecekler yapılır. Kımız kısrak sütünün fermente edilerek hazırlanmasıyla elde edilen özgün bir içecektir[i], [ii].

İster bitki ister hayvan kaynaklı olsun, fermente edilmiş yiyecek ve içecekler dünyanın birçok yerinde insanların beslenmesinde önemli bir rol oynar. Fermente gıdalar sadece önemli besin kaynakları sağlamakla kalmaz, aynı zamanda sağlığı koruma ve hastalıkları önleme konusunda da büyük potansiyele sahiptir. Laktik asit bakterileri ve mayalar, geleneksel fermente gıdalarla ilişkili başlıca mikroorganizma grubudur[iii]. Bu özelliklerle beraber tarihi geçmişi, geleneksel özellikleri ve ilişkili ritüelleriyle kımız dikkat çeker. Turizm bağlamında gastronomik turizm ürünleri ve gastronomi turizmi kapsamda da farklı yiyecek ve içeceklerin deneyimlenebilmesi göz önüne alındığında nadiren ele alınan kımız içeceğini inceleme gerekliliği ortaya çıkar. Bu bölümde alkollü içecekler kategorisinde ele alınan kımızın farklı açılarından değerlendirilmesi amaçlanır. Bölüm içerisinde kımızın tanımına, genel özelliklerine ve üretim sürecine, tarihsel serüvenine, kültürel özelliklerine ve gastronomik turizm ürünü olma potansiyeline değinilir.



[i] Durmuş, İ. (2014). Türk Kültür Çevresinde Kımız. Milli Folklor, 26(104), 75-84.

[ii] Mandaloğlu, M. (2014). Bozkır Türklerinde Ekonominin Hayvancılık ve Tarıma Dayalı Olarak Değerlendirilmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 3(1), 75-93.

[iii] Kabak, B., & Dobson, A. D. W. (2011). An Introduction to the Traditional Fermented Foods and Beverages of Turkey. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 51(3), 248-260. https://doi.org/10.1080/10408390903569640