Akademik Veri Yönetim Sistemi
ARKHE, sa.26 , ss.6-21, 2025 (Hakemsiz Dergi)
Konya’nın Çumra ilçe merkezinin 12 km. güneydoğusunda yer alan Neolitik Dönemin Çanak Çömlekli evresine tarihlenen Çatalhöyük, en son radyokarbon tarihlendirmelerine bağlı MÖ 7100-5950 yılları arasında 1100 seneyi aşan bir yaşam döngüsü ile Neolitik Dönem olarak adlandırılan ve bugünkü yerleşik uygarlığımızın temellerinin atıldığı bir dönemin en büyük yerleşmesi olarak karşımıza çıkar. Yerleşik yaşama geçilmesi, şehirlerin doğuşu ve tarımın başlaması insanlık tarihinde dönüm noktası olarak kabul edilen gelişmelerdendir. M.Ö 11.000’lerde başlayan Küresel ısınma (Holosen dönem) ile avcılık ve toplayıcılıktan ürün yetiştirilmesine dayalı (tarım ve hayvan besiciliği) farklı bir yaşam tarzına geçişi sağlayan, ilk konutların inşasını ve üretim iktisatının başlangıcı ile özellikle belli hammaddelerde (obsidyen, tuz, boncuklar, işlenebilir kompakt içerikli taşlar, bazalt v.b) takas ekonomisinin ticarete dönüşümünün ilk izlerini vermektedir. Çatalhöyük Neolitik dönemin daha geç aşamasında (MÖ 8.bin sonunda başlayan ve MÖ 7.bin sonunda biten Çanak Çömlekli Neolitik dönemde) her aşamasının izlenebildiği ve bütün bu olguların bir yerde artık daha geniş toplumsallaşma aşamasında ilk şehir denemesinde birleşen üretim, prestij ekonomisinin temellerini oluşturan, zengin inanç ve simgeci bağlarla gelişen uzun soluklu bir toplumu ortaya çıkarmıştır. Yerleşimin o döneme değin gelişmiş mimarisi, özel yapıları ve ortaya çıkarılan özellikli sıra dışı simgeci tasvir işleri (Duvar Resimleri, kabartmalar, boğa payeleri duvar eklentileri, taş ve kilden özel heykelcikler, damga mühürleri vb) Dünya Kültür Tarihinde ayrıcalıklı yerleşmelerden biridir. Yerleşim bütünüyle çok iyi biçimde bin seneyi aşan tabakaları ile korunarak günümüze gelmeyi başardığından, insanoğlunun tarih öncesi dönemlerinin aydınlatılmasında kilit bir role sahiptir.