Akademik Veri Yönetim Sistemi
8. Ulusal Hastane ve Kurum Eczacıları Kongresi, Antalya, Türkiye, 01 Mart 2022, ss.47
Amaç: Yaşlanma; psikolojik, sosyal ve fiziksel boyutları olan, her canlıda görülen, bütün işlevlerde kısmen ya da tamamen aniden ya da tedricen azalma ya da kayıplara neden olan ve beklenen evrensel bir süreçtir.1 Yaşlanmayla birlikte cilt altı yağdokusunun, vaskülaritenin, kanlanmanın ve esnekliğin azalması, yaranın iyileşme sürecini olumsuz yönde etkilediğinden, yaşlı bireylerdeki yara bakımı ayrıcalıklı bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır.2 Yara bakımında kullanılan yara örtüleri değişik şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bir kısım araştırmacıya göre yara örtülerini etkinliklerine göre sınıflandırma; pasif örtüler, interaktif örtüler ve biyoaktif örtüler şeklinde yapılmaktadır.3 Yara örtüleri üretim malzemelerine, fiziksel yapılarına, etken maddelerine ve güncel çalışmalara görede gruplandırılabilir. Hidrokolloidler, aljinatlar ve hidrojeller üretim malzemelerine göre yara örtüleri grubunda yer almaktadır. Fiziksel yapılarına göre yara örtülerinde köpük ve şeffaf filmler yer alırken, antibiyotikli, büyüme faktörlü ve vitamin içerikli örtüler etken maddelerine göre yara örtüleri grubuna girmektedir. Güncel çalışmalar grubunda ise doku mühendisliği ürünleri, greft çalışmaları ve biyo-aktif yara örtüleri bulunmaktadır.4 Bu çalışmada geriatrik hastalarda kullanılan yara örtülerinin sınıflandırılması pratik ve teorik olarak yapılması amaçlanmıştır.
Yöntem: Bu çalışmada Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nde bulunan ve hastanede kullanılan yara örtüleri sınıflandırılmış ve özellikleri belirlenmiştir.
Bulgular: Çalışma sonuçları doğrultusunda hem Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi hem de Türkiye’de bulunan diğer hastanelerde geleneksel yara örtülerinin kullanım sıklığı oranının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. İlgili kurumda yara örtüsü ve yara kapama amacıyla Ag-aljinat steril gümüşlü yara örtüsü, emici hidropolimer yara örtüsü, hidrokolloid yara örtüsü, kalsiyum aljinat yara örtüsü, yapışkan kenarlı yara örtüsü, negatif basınçlı yara terapisinde kullanılan polimerik materyaller ve absorbe olabilen monofilament yara kapama materyallerinin sıklıkla kullanıldığı verisi elde edilmiştir.
Sonuç: Yapılan pratik ve teorik çalışma doğrultusunda genellikle geleneksel yara örtüleri tercihi daha fazladır. Kitosan gibi biyomateryallerin kullanıldığı ya da elektroeğirme (Elektrospinning cihazı) yöntemi gibi yöntemlerle üretilmiş nanoteknolojik yara örtüleri henüz patent ve üretim aşamalarında bulunmaktadır. Gelecekte, gelenekselden daha çok etkili nanoteknolojik yara örtülerinin, yara iyileştirme potansiyellerinin daha yüksek olduğu için hem geriatirk popülasyonda hem de diğer hasta gruplarında ilk sırada tercih edileceği açıktır.