Kültür ve Renk İlişkisinde Sanatta İfade

14. Uluslararası BAŞKENT Sosyal, Beşeri, İdari ve Eğitim Bilimleri Kongresi, Ankara, Türkiye, 12 - 14 Aralık 2024, cilt.1, sa.14, ss.855-860

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Cilt numarası: 1
Basıldığı Şehir: Ankara
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.855-860
Anadolu Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

KÜLTÜR VE RENK İLİŞKİSİNDE SANATTA İFADE

Prof. Dr. Güldane ARAZ AY

Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi

ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-3615-2458

garaz@anadolu.edu.tr , 0532 7885620

Özet

İnsanlık tarihi sürecinde kültürler ve renklerin birbirlerini hem besledikleri hem de günlük yaşam pratikleriyle içselleştirerek sembollere dönüştürdükleri görülmektedir. Denebilir ki renkler sadece görsel bir unsur değil, aynı zamanda bir kültürün değerlerini, inançlarını ve duygularını yansıtan sembolik bir araç olmuşlardır. Örneğin geleneksel kıyafetler, mimari yapılar, dini ritüeller ve hatta yemekler, bir kültürün renk paletini yansıtırmaktadır. Hindistan'ın canlı renkleri, festivallerin coşkusunu ve yaşam sevincini yansıtırken, İslam sanatındaki geometrik desenler ve turkuaz tonları, manevi bir atmosfer yaratmaktadır. Aynı şekilde Türk dünyasında da renkler, inançları, değerleri, geleneklerini ve yaşam biçimlerini sembolik ifadeleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Denebilir ki rengin kültürlere göre değişen anlamları zamanla sembolik biçimler ile farklı kültürleri de etkiledikte ve farklı sembolik anlamlara da evrilmektedir. Örneğin beyaz renk Japon kültüründe çoklukla yas ve matemi de ifade ederken Batı kültüründe saygı ve saflık gibi bir anlama gelebilmektedir.

Sanat tarihine baktığımızda ise renkler, hem kültürün yansıması hem de sanatçıların ifade biçimlerine dönüşen sembolik güçlü bir araç haline gelmektedir. Sanatta renk kültürel anlamlarını, sanatçıların yaşadıkları zaman dilimindeki etkilenmeleri ve kültürel yansımalarıyla elde etmektedir. Bu bağlamda Van Gogh'un sarıları tonları kullanıyor olması, onun iç dünyasındaki coşkuyu ve umudu yansıtırken, Picasso'nun mavi dönemi, yalnızlığı ve hüznü ifade ettiği eserin incelendiği dönem ve anlam katmanlarına göre farklı yorumlanabilmektedir. Bu bağlamda eserin yapıldığı dönem ve özellikleri ile sanatçının birey olarak sanat üzerim süreci eserde kullanılan rengin anlamı üzerinde etkili olduğu görülşmektedir. Denebilir sanatçılar, renkleri kullanırken hem kültürel kimliklerini, toplumsal sorunları ve kişisel deneyimlerini hem de sanatsal süreçlerinde sanat problemlerinin görünümlerini ifade etmektedirler.

Sonuç olarak, renk ve kültür arasındaki ilişki, karmaşık ve çok katmanlıdır. Renkler, sadece görsel birer unsur değil, aynı zamanda kültürel kimliğimizin, inançlarımızın, değerlerimizin ve duygularımızın birer yansımasıdır. Bu ilişkiyi anlamak, hem kendi kültürümüzü daha iyi tanımamıza hem de farklı kültürlere daha açık ve saygılı yaklaşmamızı destekleyecektir.

Anahtar Kelimeler: Kültür, Renk, Anlam, İfade, Sembolik renk

EXPRESSION IN ART

IN THE RELATIONSHIP BETWEEN CULTURE AND COLOR

Prof. Dr. Güldane ARAZ AY

Anadolu University, Faculty of Fine Arts

ORCID ID: https://orcid.org/0000-0002-3615-2458

garaz@anadolu.edu.tr , 0532 7885620

Abstract

Throughout human history, it has been observed that cultures and colors have both nourished each other and transformed into symbols by internalizing them through daily life practices. It can be said that colors are not just a visual element but have also become a symbolic tool reflecting a culture's values, beliefs, and emotions. For example, traditional clothing, architectural structures, religious rituals, and even foods reflect a culture's color palette. While India's vibrant colors reflect the enthusiasm of festivals and the joy of life, the geometric patterns and turquoise tones in Islamic art create a spiritual atmosphere. Similarly, in the Turkic world, colors emerge as symbolic expressions of beliefs, values, traditions, and lifestyles. It can be said that the meanings of colors, which vary according to cultures, have over time evolved into different symbolic meanings by influencing different cultures through symbolic forms. For example, while the color white often expresses mourning and grief in Japanese culture, in Western culture it can signify respect and purity.

When we look at the history of art, colors become a powerful symbolic tool that serves both as a reflection of culture and as artists' modes of expression. In art, color attains its cultural meanings through the influences and cultural reflections of the time periods in which artists lived. In this context, Van Gogh's use of yellow tones reflects the enthusiasm and hope in his inner world, while Picasso's Blue Period can be interpreted differently according to the periods and layers of meaning in which the work is examined, expressing loneliness and sadness. Thus, it is seen that the period and characteristics during which the work was created, along with the artist's individual influence on art, affect the meaning of the colors used in the piece. It can be said that artists, while using colors, express their cultural identities, social issues, personal experiences, and the manifestations of artistic problems in their creative processes.

In conclusion, the relationship between color and culture is complex and multi-layered. Colors are not just visual elements but also reflections of our cultural identity, beliefs, values, and emotions. Understanding this relationship will support us in better knowing our own culture and in approaching different cultures more openly and respectfully.

Keywords: cultures, colors, meaning, expression, symbolic colors