Akademik Veri Yönetim Sistemi
Akademik Hassasiyetler, cilt.10, sa.22, ss.561-584, 2023 (Hakemli Dergi)
Öz
Türk siyasal hayatında derin iz bırakmış kişilerden biri olan Miralay Sadık
Bey, İttihat ve Terakki Fırkasıyla adını duyurmaya başlamış, Hürriyet ve İtilaf
Fırkasıyla birlikte dikkatleri üzerine çekmiştir. Miralay Sadık Bey, İttihatçıların
1913’te gerçekleştirdiği hükümet darbesi sonrası ilk sürgün hayatına başlamıştır.
1913 sonrası Kahire’ye gitmiş ve mütarekeye kadar da burada kalmıştır. Miralay
Sadık, Kahire’de İttihatçılara olan muhalefetine devam etmekle birlikte İngilizlerle de sıkı bir ilişki içine girmiş, İngilizlerle geliştirdiği bu yakın ilişki sonraki siyasi
hayatında da belirleyici olmuştur. Nitekim Sadık Bey, Millî Mücadele Döneminde
İngiliz yanlısı politikanın baş savunucularından biri haline gelmiştir. Ancak Millî
Mücadelenin başarıya ulaşmasıyla birlikte İstanbul’daki İngiliz elçiliğine sığmak
zorunda kalan Sadık Beyin ikinci sürgün hayatı başlamıştır. Bu sefer sürgün edildiği yer eski bir Osmanlı toprağı olan Hırsova (Hîrșova/Hârşova) olmuştur. Sadık Bey’in sürgün yılları zorluk ve acılarla geçmiş, Türk siyasi hayatından uzak kalsa da kendisini ilgilendiren konularda cevap hakkını her zaman kullanmış, kalemi güçlü bir siyasetçi olmuştur. Bu çalışmada Miralay Sadık Bey’in, öncelikle affı ile ilgili daha sonra kendisine yöneltilen suçlamalara cevap verme ihtiyacı nedeniyle kaleme aldığı bir broşür konu edilmiştir. Araştırmada EGM arşiv belgeleri, TBMM zabıtları, Düstur, telif ve hatırat türü eserlerden yararlanılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Miralay Sadık, Millî Mücadele, 150’likler, Af Kanunu
Abstract
Colonel Sadık, one of the people who left a deep mark in Turkish politics,
started to make a name for himself with the Committee of Union and Progress and
attracted attention with the Freedom and Entente Party. Colonel Sadık started his
first exile life after the coup d'etat carried out by the Unionists in 1913. He went to
Cairo after 1913 and stayed here until the armistice. While continuing his opposition
to the Unionists in Cairo, Colonel Sadik also entered into a close relationship with
the British, and this close relationship he developed with the British played also a
decisive part in his later political life. As a matter of fact, Mister Sadık became one of
the main defenders of the pro-British policy during the National Struggle Period.
However, with the success of the National Struggle, Mister Sadık, who had to take
refuge in the British embassy in Istanbul, began his second exile life. This time, the
place where he was exiled was Hırsova (Hîrșova/Hârşova), an old Ottoman land.
Although Mister Sadık was away from Turkish political life during his exile years, he
always used his right of reply on matters that concern him, and was a powerful
politician. In this study, a brochure written by Colonel Sadık, firstly about his pardon
and then because of the need to respond to the accusations against him, is the subject. In the research, EGM archive documents, TBMM official reports, Dustur, copyright and memoirs were used.
Keywords: Colonel Sadık, Armistice, National Struggle, 150's, Amnesty Law.