İlkokuma Yazma Öğretiminde İşitme Kayıplı Öğrencilerle Ses Temelli Cümle Yönteminin Uygulanması

IX. Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi, Ordu, Türkiye, 11 - 14 Mayıs 2017, ss.1-2

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Ordu
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.1-2
Anadolu Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İlkokuma yazma programlarının hedeflediği amaçlara ulaşabilmede, okuma yaklaşımları önemlidir. Yaklaşımlar, öğrencilerinin okuma yazma becerilerinin gelişimi için gerekli öğretici adımların belirlemesine yardımcı olmaktadır. Yaklaşımlarla birlikte kullanılan etkinlikler, stratejiler, öğretmenin deneyimi ve sınıf etkileşimi ilkokuma yazmanın öğrenilmesinde ve gelişiminde önem taşımaktadır. Türkiye’de, 2006 yılında ilkokuma yazma yaklaşımı olarak “Ses Temelli Cümle Yöntemi”ne geçilmiştir. Bu bildirinin amacı, ilkokuma yazma sürecinde işitme kayıplı öğrenciler için Ses Temelli Cümle Yöntemi temelinde hazırlanan etkinlikler ve bu etkinliklerin kullanımı ele alınmıştır.

Ses Temelli Cümle yönteminde, ilkokuma yazma öğretimine seslerle başlanmaktadır. Anlamlı bütün oluşturacak birkaç ses verildikten sonra, seslerden hecelere, kelimelere ve cümlelere ulaşılmaktadır. Program, kısa sürede cümlelere ulaşılacak şekilde düzenlenmiştir. Kılavuz kitapta etkinlikler; dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma ve görsel sunu olmak üzere beş öğrenme alanı ile iç içe olacak şekilde yapılandırılmıştır. Ses Temelli Cümle Yöntemi; harf ses ilişkisinin kolay kurulabilmesi, çözümlemenin daha kolay gerçekleşebilmesi, doğru telaffuza ve akıcılığa katkı sağlaması gibi avantajlara sahiptir. Bununla birlikte çeşitli araştırmalarda, bu yöntemin sınırlılıkları arasında öğrencilerin sesleri karıştırmaları ve okuduklarını anlamakta zorlandıkları gösterilmektedir. Bu zorluklar, işitme kayıplı çocuklar için de geçerlidir. İşitme kayıplı çocuklar, okumayı öğrenme sürecinde işiten akranlarıyla aynı aşamalardan geçmekte, ancak işitme kaybına bağlı olarak dil gelişimindeki gerilikten dolayı okuma becerilerinin gelişiminde de gecikme yaşamaktadırlar. İşitme kayıplı çocukların çözümleme ve okuduğunu anlama becerilerinde yaşadıkları zorlukların en aza indirilmesinde, sınıfta uygulanan etkinlikler ve bu etkinliklerin çeşitliliği önemli bir yer tutmaktadır. İlkokul 1. sınıf öğretmen kılavuz kitaplarında; dinleme, sesi hissetme, sesi ayırt etme, cümlelere ulaşma, görsel okuma, metin oluşturma etkinlikleri yer almaktadır. Bu etkinlikler işitme kayıplı çocuklarla gerçekleştirilen ilkokuma yazma uygulamalarında da kullanılmaktadır. Bununla birlikte işitme kayıplı çocukların dinleme, konuşma, okuma, anlama becerilerinin gelişimini desteklemek amacıyla etkinliklerin çeşitlendirilmesi, dinleme metinlerinin kolaylaştırılması, görsel materyallerin kullanılması gerekmektedir. Bu nedenle resimlerle desteklenmiş tekerlemeler, dil düzeyi uyarlanmış hikayeler metinlerinin okunması, hikaye anlatma, öğrencinin sözcük dağarcığına göre hazırlanan sesi ayırt etme etkinlikleri, seslerin ardından verilen cümleler ve resimleri, seslere göre hazırlanmış dinleme, ayırt etme, okuma, anlama sözcük bankaları, işitme kayıplı çocuklarla gerçekleştirilen ilkokuma yazma uygulamalarında kullanılabilmektedir.

İşitme kayıplı çocuklar için etkinliklerin görsel materyalle desteklenmesi, çocuğun sözcüğün, cümlenin ve olayların anlamına ulaşmasına fırsat vermekte ve ilkokuma yazma çalışmalarına aktif olarak katılmasını, sözcük dağarcığının zenginleşmesini, var olan bilgi ve deneyimlerini kullanmasını sağlamaktadır. Tekerlemeler, sesbilgisel farkındalığın gelişimini desteklemekte, hikaye kitapları olayları anlatma, ilişki kurma, tahmin etme gibi okuma yazma stratejilerinin öğrenilmesine hizmet etmektedir. Bu bildiride, Ses Temelli Cümle Yönteminin uygulanması sırasında kullanılan öğretmen kılavuz kitabındaki etkinlikler ile işitme kayıplı çocuklar için hazırlanan farklı etkinlikler açıklanacaktır.