Akademik Veri Yönetim Sistemi
XI. Uluslararası Türkoloji Kongresi , Astana, Kazakistan, 1 - 03 Ekim 2025, ss.993-1008, (Tam Metin Bildiri)
Fârâbî’nin siyasete yaklaşımı ve siyaset ilmini konumlandırılışı modern temayülle tezat oluşturur. Modern temayül, siyaseti bağımsız bir disiplin olarak değerlendirir ve siyasi konuların kendi içerisinde değerlendirilebilir mahiyet sergilediğini ileri sürer. Dolayısıyla modern temayüle göre siyaset, kendi iç dinamiklerinden hareketle anlaşılan bir faaliyet türüdür. Fârâbî ise siyasetin bağımsız bir disiplin olarak değerlendirmez. Ona göre siyaset doğrudan metafiziksel olanla irtibatlıdır. Bu durum erdemli siyaset için geçerli olduğu gibi erdemsiz siyaset için de geçerlidir. Nitekim ona göre erdemsiz siyasi topluluklar da nihayetinde eksik veya hatalı bir hakikat anlayışına dayanır. Bu bağlamda örneğin günahkâr şehir, hakikati bilmesine rağmen onu uygulamayan, değiştirilmiş şehir hakikati esas almasına rağmen sonra onu değiştirmiş, sapkın şehir ise sahte inançlara sahip bir şehirdir. Başka bir ifadeyle siyasi topluluklar erdemli veya erdemsiz olmalarından bağımsız olarak metafizik olanla irtibat halindeler. Bu irtibatın sahihliği oranında bu topluluklar kendi yurttaşlarını mutluluğa ulaştırabilir. Metafizik olanla kurulan sahih bağ, erdemli yurttaşları sahici mutluluğa ulaştırırken, sahih olmayan bağlar ise geçici mutluluğa ulaştırır. Çalışmamızda Fârâbî’nin siyaset felsefesinin metafizikle olan irtibatını ele alacağız. Bu doğrultuda onun siyasete dair yazdığı eserlere müracaat edeceğiz. Ayrıca çalışmamızda Fârâbî’nin siyaset felsefesinin Türk kökenleri üzerinde de duracağız. Onun siyaset felsefesini etkilediğini düşündüğümüz Türk kültürüne ait öğeler de özünde metafiziksel mahiyet sergiler.
Al-Fārābī's approach to politics and his positioning of the science of politics are at odds with the modern tendency. The modern tendency regards politics as an independent discipline and asserts that political issues can be evaluated in themselves. Consequently, in accordance with contemporary trends, politics is regarded as a form of activity that is comprehended through its inherent internal dynamics. In contrast, Al-Fārābī does not regard politics as a distinct academic discipline. It is his conviction that politics is inextricably linked to the metaphysical. This assertion holds true for both virtuous and nonvirtuous politics. In his view, the foundation of non-virtuous political communities is rooted in an incomplete or erroneous comprehension of truth. In this context, a sinful city is defined as a metropolis that is aware of the truth but does not implement it. A changed city is a metropolis that is founded on the truth but subsequently deviates from it. Finally, a deviant city is a metropolis that is based on false beliefs. In other words, political communities are in contact with the metaphysical, regardless of whether they are virtuous or non-virtuous. The degree to which these communities can facilitate the well-being of their citizens is contingent upon the authenticity of the contact. The authentic bond established with the metaphysical leads virtuous citizens to real happiness, whereas inauthentic bonds lead them to temporary happiness. In this study i will examine the connection between al-Fārābī's political philosophy and metaphysics. In this direction, we will refer to his works on politics. I will focus also be directed towards the Turkish roots of al-Fārābī's political philosophy. The elements of Turkish culture, which are believed to have influenced his political philosophy, are metaphysical in essence.