Akademik Veri Yönetim Sistemi
9th Global Business Research Congress, İstanbul, Türkiye, 15 Haziran 2023, cilt.17, ss.222-223
Bilgi kullanıcılarının bilgi gereksinimlerinin artışı ve değişimi ile birlikte ÇSY raporlamaları, kurumsal raporlamanın çok önemli bir bileşeni haline gelmiştir. ÇSY alanlarına artan ilgi, bu alanlarda etkin süreç yönetimlerini ve yüksek kaliteli raporların hazırlanmasını gerektirmektedir. Bu bağlamda ÇSY raporlamalarında güvence sağlanması ve ÇSY ilişkili süreçlerde etkin iç kontrollerin oluşturulması önemli konular haline gelmişir. Literatürde ÇSY alanları ile iç kontrolün ilişkisini ele alan sınırlı sayıda çalışma yer aldığı görülmektedir. Bu önemli çalışmaların literatüre sağladığı katkılar ardından Treadway Komisyonu Sponsorluk Kuruluşları Komitesi (COSO) 2023 Mart ayında “Sürdürülebilirlik Raporlamasında Etkili İç Kontrolü Sağlamak (ICSR): COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçevesiyle Güven ve İtimat İnşa Etmek” başlıklı, yeni bir rehber yayımladı. Bilindiği gibi COSO İç Kontrol Bütünleşik Çerçevesi (ICIF-2013) tüm dünyada genel kabul görmüş iç kontrol çerçevesidir. Bu çerçeve dayanak alınarak hazırlanmış olan rehber, sürdürülebilir işletmelerin oluşması yolunda ÇSY alanlarında, etkili iç kontrol yapısının oluşturulması için yol gösterici bilgiler içermektedir. Bu çalışmanın amacı ICSR rehberin oluşturduğu perspektifi açıklayarak ve mevcut literatürü inceleyerek, ÇSY ilişkili süreçlerde iç kontrolün önemini vurgulamak ve literatürün gelişmesine katkı sağlamaktır.
Yöntem- Çalışmada, ÇSY ilişkili süreçler üzerinde etkili iç kontrol yapısının oluşturulmasına yönelik ICSR rehberi ve bu konuda yapılan akademik çalışmaları analiz etmek ve konunun önemini vurgulamak için literatür taraması kullanılmaktadır. Kavramsal tartışmalar ve gelişmeler, ÇSY ilişkili süreçler üzerinde iç kontrolün etkililiğinin artılırmasında önemlidir. Bu nedenle çalışmada, ÇSY ilişkili süreçler üzerinde etkili iç kontrol yapısının kavramsal çerçevesi incelenmektedir.
Bulgular- COSO tarafından yayımlanan ICSR rehber ÇSY ilişkili süreçlerde iç kontrol yapısının oluşturulmasını bütünleşik bir perspektifle açıklamaktadır. Rehberde uygulamacılara yol gösterici olabilecek örnek olaylara da yer verilirken, yönetişim süreçlerindeki rollere de değinilmektedir. Akademik literatürde ise bu konuda sınırlı sayıda çalışma bulunmaktadır.
Sonuç- Çalışmadan elde edilen bulgularla, öncelikle ÇSY ilişkili süreçlerde etkili iç kontrol yapısının önemi vurgulanmaktadır. Yeni ICSR rehberin, bu konuda bütünleşik bir anlayışın oluşmasında ve benimsenmesinde önemli değerler yaratacağı düşünülmektedir. Bilindiği gibi, etkili bir iç kontrol yapısının, işletmelerin ve kurumların faaliyetler, uyum ve raporloma ile ilgili tüm süreçlerine ilişkin amaçlarının gerçekleştirilmesinde makul güvence sağlaması beklenmektedir. ÇSY alanlarına yönelik süreçlerde de istenen amaçları gerçekleştirmek için, iç kontrol yapısının bu amaçların gerçekleştirilmesini sağlamadaki olası zayıflıklarının tespit edilerek giderilmesi ve daha etkili bir yapıya dönüştürülmesi gerekmektedir. Daha sonra bu amaçla yapılacak çalışmaların ÇSY ilişkli süreçlerden beklenen faydanın yaratılması ve daha etkili ÇSY raporlarının oluşturulması açısından farkındalığı artırarak değer yaratacağı düşünülmektedir.