Akademik Veri Yönetim Sistemi
özbaşaran ofset mat san. tic. ltd. şti., Ankara, 2022
Günümüz dünyası, birçok bakımdan hızlı dönüşümler yaşamaktadır. Gerek teknolojide, gerek ekonomide ve gerekse sosyal yapılarda izlediğimiz bu değişiklikler, doğal olarak ülkemizi de derinden etkilemektedir. Teknolojinin yarattığı inanılmaz olanaklar; dünya ticaretinin çok sayıda ve çok farklı noktadan birbirleriyle bağlantı kurmasını, bu bağlantıların yeni bağlantıları yaratmasını ve bir ilişkiler ağı oluşturarak hızla tüm dünyayı kapsamakta ve sonuç olarak ticaret ve finans hareketlerinin karmaşıklaşmasını yaratmaktadır. Ülkemiz işletmelerinin ekonomik olarak büyümesi ve gelişmesi bu işletmelerin dünyaya açılmalarını sağlamıştır. İşletmelerin büyüyüp gelişmeleri ve dışa açılmaları sonucu şirketlerimize ortak olacak yatırımcıların, yapmış oldukları veya yapmayı planladıkları yatırımlarda ana ölçüt, elde etmiş oldukları bilgilerin güvenilirliğidir. Karar alıcılar, şirketler tarafından açıklanan finansal bilgilerin, verilecek karar için yeterli derecede güvenilir olup olmadığını araştırırken, çeşitli yöntemler uygulamakta ise de, açıklanan finansal bilgilerin güvenilir olup olmadığının araştırılmasında başvurulan genel bir yöntem, bu bilgilerin bağımsız bir kişi tarafından denetlenerek doğrulanmasıdır. Başka bir ifade ile işletmenin finansal tablolarının bağımsız denetimidir.
Gelişen sermaye piyasaları, bilgi kullanıcılarının değişen bilgi ihtiyaçları, yabancı yatırımcıların artması ve uluslararası boyutta ortaya çıkan ve ülke ekonomilerini olumsuz etkileyen skandallar (Enron, Worldcom gibi) bağımsız denetim çalışmalarının güvenilirliğinin artırılması olgusunun boyutlarını değiştirmektedir. Küreselleşen dünyada uluslararası iş birliğinin gelişmesiyle, işletmelerin denetlenmiş finansal tablolara sahip olmasının önemi artmıştır. 2000’li yılların başından itibaren Dünya genelinde yaşanan büyük ölçekli finansal skandallar, düzenleyici kurumların ve uluslararası nitelikteki meslek kuruluşlarının harekete geçmesine yol açmış, muhasebe denetimine ilişkin var olan kurallar yeniden ele alınmış ve muhasebe denetiminin kalitesini yükseltmeye yönelik, denetçi bağımsızlığını artırmaya yönelik yeni kurallar ve kurumların (Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu) oluşturulmasına neden olmuştur.
Bu bağlamda Sarbanes Oxley Yasası (SOA) ve AB 8. Yönergesi denetim mesleğine yeni açılımlar getirmiştir. ABD’de 2002 yılında yayınlanan SOA’nın etkileri ve AB’de de büyük çaplı finansal skandallarla (Parmalat, Ahold gibi) karşılaşılması sonucu AB’de bağımsız denetimle ilgili düzenlemeleri gözden geçirme çalışmalarını hızlandırmıştır. AB’de bu amaçla 1996 yılında ‘Green Paper’ adı verilen raporun hazırlanması ile başlayan ve denetim mesleği için kamu politikalarının geliştirilmesine yönelik bir sürecin sonucunda “AB Şirketler Hukuku 8. Yönergesi” 17.05.2006 tarihinde kabul edilmiştir. 8. Yönerge ile SOA’nın benzerlik taşıyan bazı yönleri bulunmaktadır. Her iki düzenlemede; finansal skandallardan sonra sermaye piyasalarında kaybolan güvenin yeniden oluşturulması ve denetim yetkisine sahip bağımsız bir “gözetim birimi” oluşturulması amaçlanmıştır.
Yukarıdaki açıklamalar ve gelişmeler bağlamında Türkiye’de de benzer çalışmalar yapılmıştır. TTK çerçevesinde bağımsız denetim, KGK’nun kurulması, Türkiye Denetim Standartları, bağımsız denetim kuruluşlarının yetkilendirilmesi, bağımsız denetçilerin yetkilendirilmesi, denetimde kalite kontrol çalışmaları, denetimde etik, güvence denetimleri ve denetçiler için sürekli eğitim bu çalışmalardan bazılarıdır.
Bağımsız denetim alanında meydana gelen büyük değişimler nedeniyle bağımsız denetim sürecinin tüm adımlarının detaylı bir şekilde ele alındığı bir çalışmanın yapılmasının uygun olacağı düşünülmüştü. Özellikle bağımız denetimde uygulayıcılara yol göstermek amacıyla ele alınan ve uygulama örnekleri ile birlikte 17 bölümden oluşur.