Şiirsel Düzyazı ve Varlam Tihonoviç Şalamov’un “Kolıma Hikâyeleri”nden “Kar Boyunca” Hikâyesi Örneğinde ŞiirselDüzyazının Üslup Özellikleri


Creative Commons License

Tetik K.

in: Siyasi, Sosyal ve Kültürel Yönleriyle Türkiye ve Rusya, İnanır Emine,Köse Osman,Ulutürk Yasemin, Editor, Berikan Yayınevi, Ankara, pp.227-239, 2019

  • Publication Type: Book Chapter / Chapter Vocational Book
  • Publication Date: 2019
  • Publisher: Berikan Yayınevi
  • City: Ankara
  • Page Numbers: pp.227-239
  • Editors: İnanır Emine,Köse Osman,Ulutürk Yasemin, Editor
  • Anadolu University Affiliated: Yes

Abstract

Rus edebiyatında şiirsel düzyazı (поэтическая проза) düzyazınınşiir ilkeleri üzerine inşa edildiği edebî bir eğilimdir. Şiirsel düzyazı yerine süslünesir (орнаментальная проза) terimi de kullanılır. Şiirsel düzyazıda daha çokleitmotivlere dayanan şiirsel bir dil kullanılır. Bu durum, edebiyat türleri ara-sındaki sınırların silinmesine ve çok anlamlı sözcüklerin kullanımının artma-sına sebep olur. Şiirsel düzyazıda, özellikle sembolist şiirde yer alan metafor,mecaz-ı mürsel, oksimoron, katharsis gibi mecaza dayalı söz sanatlarına yoğunbir şekilde rastlanır. Dolayısıyla şiirsel düzyazı eserlerinde, karmaşık ve sıradışı sözdizimsel bir yapı, aynı zamanda şiir sanatının tüm ahengi ve metninritmik yapısı görülür.1920’li yılların ilk yarısında Aleksandr Malışkin [Dair’in Düşüşü(Падение Даира)], Vsevolod İvanov [Partizan Öyküleri (Партизанскиеповести)], İsaak Babel [Kızıl Süvariler (Конармия)] gibi yazarların eserle-rinde görülen şiirsel düzyazı, 1920’li yılların ikinci yarısında Mihail Bulga-kov’un [Beyaz Muhafız (Белая гвардия)], Konstantin Fedin’in [Kentler ve Yıl-lar (Города и годы)], Yuri Oleşa’nın [Kıskançlık (Зависть)], Mihail Priş-vin’nin [Koşey’in Zinciri (Кощеева Цепь), Maksim Gorki’nin [Artamonovla-rın İşi (Дело Артамоновых)] ve Aleksandr Malışkin’in [Sivastopol(Севастополь)] eserlerinde etkisini sürdürmeye devam eder. Bu üslup, 1950’liyıllarda da edebiyatta Andrey Platonov’un, Mihail Bulgakov’un eserlerinde veMaksim Gorki’nin Klim Samgin’in Hayatı (Жизнь Клима Самгина) adlı ro-manında kendisine yer bulur. Varlam Şalamov’un yazın sanatı, XX. yüzyılınikinci yarısında da şiirsel düzyazı geleneklerinin önemini koruduğunun bir gös-tergesidir.Çalışmada, Varlam Tihonoviç Şalamov’un 1929-1951 yılları arasındakendisinin de aralarında bulunduğu Gulag esirlerinin trajik kaderini kaleme al-dığı Kolıma Hikâyeleri’nin (Колымские рассказы) ilki olan Kar Boyunca (По снегу)adlı hikâyesinin şiirsel düzyazı bağlamında üslup analizi yapılmıştır. İn-celeme sonucunda, hikâyenin söz sanatları, ritim, ahenk gibi şiire özgü unsur-ları içerdiği, bu yönüyle şiirsel düzyazının parlak örneklerinden biri olduğu tes-pit edilmiştir.