Engelli Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Duygusal Sağırlık ve Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinin İncelenmesi


Tümlü C., Eraslan Çapan B.

Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, cilt.8, sa.2, ss.493-518, 2018 (Hakemli Dergi)

Özet

Bu çalışma, engelli ve normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlerin “duygusal sağırlık” özellikleri ve “psikolojik iyi oluşları” arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2017 bahar döneminde Anadolu Üniversitesi Engelliler Araştırma Enstitüsü’nde eğitimlerine devam eden engelli çocukların 161 ebeveyni ve Eskişehir’de anasınıfına devam eden normal gelişim gösteren çocukların 165 ebeveyni olmak üzere 326 anne-baba oluşturmaktadır. Veri toplamada Kişisel Bilgi Formu, Toronto Aleksitimi Ölçeği (TAÖ-20) ve Psikolojik İyi Oluş Ölçeği (Flourishing Scale-PİOÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans ve yüzdelik değerleri, tek yönlü MANOVA ve pearson momentler çarpımı korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Analiz sonucunda duygusal sağırlık yaygınlığı engelli çocuğa sahip ebeveynlerde normal gelişim gösteren çocuğa sahip ebeveynlere göre daha yüksek bulunmuştur. Bunun yanında, engelli ve normal gelişim gösteren çocuğa sahip 494  ebeveynlerin duygularını tanımada zorluk (F=18.611, p˂.05, η2=.054) ve duygularını ifade etmede zorluk (F=19.249, p˂.05, η2=.056) duygusal sağırlık özellikleri ve psikolojik iyi oluşları (F=7.779, p˂.05, η2=.023) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık olduğu bulunmuştur. Ancak bu iki grup arasında, dışsal odaklı düşünce duygusal sağırlık özelliği arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. Ayrıca, engelli ve normal çocuğa sahip annelerin duygusal sağırlık özellikleri yükselirken psikolojik iyi oluşlarının azaldığı bulunmuş, babalarda ise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki belirlenmemiştir. Engelli çocuğa sahip ebeveynler, karşılaştıkları psikolojik zorlanmalar nedeniyle duygusal sağırlık özellikleri gösterebileceği ve psikolojik iyi oluşlarının düşebileceği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Duygusal sağırlık; Aleksitimi; Psikolojik iyi oluş; Engelli çocuğa sahip ebeveynler; Duyguları ifade etme