Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Yayınları, Ankara, 2021
Kişisel durum, kişinin kişilik kazanmasıyla birlikte ortaya çıkan ve ölümüyle sona
eren statüyü ifade eder. Kişisel durum değişikliği ise kişisel durumda kişinin kendi eylem
veya işlemleriyle yahut başka kimselerin aktif veya pasif eylem ve işlemleri sonucu
ortaya çıkan süreli ya da sürekli nitelikteki değişiklikleri ifade eder. Kişisel durum
kavramı, kişisel durum verilerinin bir tür gözetim aracı olarak kullanılmasıyla tarihsel
süreç içerisinde önem kazanmıştır. Bu veriler bireylerin devlete karşı yükümlülüklerini
yerine getirip getirmediklerinin tespitinde ve bireyleri kontrol altında tutmak amacıyla
kullanılmıştır. Ancak zaman içerisinde sosyal devlet anlayışının da ortaya çıkmasıyla
birlikte kişisel durum kavramının kullanımı genişlemiş ve değişmiştir. Sosyal devlet
anlayışının bir getirisi olarak kişisel durumlar, bireylerin devlete yönelttikleri taleplerine
karşılık verilmesinde de işlevsel hale gelmiştir. Böylelikle kişisel durum, hem kamu
çıkarına hem de bireylerin çıkarlarına hizmet eden çok işlevli bir kavrama dönüşmüştür.
Türk Hukukunda da kişisel durum değişikliklerinden ve bu kapsamda kişisel durum
sicilinden sosyal güvenlik hakkının gerçekleştirilmesinde yararlanılmaktadır. Sosyal
güvenlik hukuku bakımından kişisel durum değişiklikleri, bir yandan bireylere sosyal
haklarını talep etme imkânını tanırken; diğer yandan devlete, bu talepleri üstlendiği
sorumluluk ölçüsünde yerine getirme yükümlülüğünü veya reddetme imkânını verir.
Ayrıca devlete, sistemi kontrol altında tutarak işleyişinin sürdürülmesi görev ve yetkisini
tanır. Buna göre kişisel durum değişiklikleri, sosyal sigorta sisteminin, sosyal yardım ve
sosyal hizmetlerin sigortalıların veya yararlanıcıların kişisel durumlarına göre
özelleştirilmesine imkân tanımaktadır.
Civil status refers to the status that arises with the person's acquisition of personality
and ends with his death. Civil status changes refers to the changes of a temporary or
permanent nature that occur as a result of the person's own acts and actions or other
people's active or passive acts and actions. The term of civil status has gained importance
in the historical process with the usage of civil status data as a kind of surveillance
instrument. These data were used to determine whether individuals fulfill their obligations
to the state and to keep individuals under the control. However, with the emergence of
the social state understanding in time, the usage of the civil status term has expanded and
changed. As a result of the social state understanding, civil status has also become
functional in responding to the demands of individuals to the state. Thus, the civil status
has turned into a multifunctional concept that serves both the public interest and the
interests of individuals. In Turkish Law is also benefit from civil status changes and in
this context from civil status registration in the realization of the social security right.
Civil status changes in terms of social security law, while give to the individuals the
opportunity to claim their social rights, on the other hand, give to the state the opportunity
to refuse or to fulfill these demands to the extent of the responsibility it assumes. In
addition, it gives to the state the duty and authority to maintain the functioning of the
system by keeping it under control. Accordingly, civil status changes make possible the
social insurance system, social assistance and social services to be privatized according
to the civil status of the insurants or beneficiaries.